Κύριε Πρόεδρε
Κύριε Γενικέ Γραμματέα
Κυρίες και κύριοι
Έχουν περάσει 70 χρόνια από την ίδρυση του ΟΗΕ, μετά από τον καταστρεπτικότερο πόλεμο στην ιστορία. Την επαύριο του πολέμου αυτού, οι ευγενείς διακηρύξεις του ΟΗΕ δυνάμωσαν την ελπίδα για ένα κοινό, ειρηνικό μέλλον, βασισμένο σε καθολικές αξίες, κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Από τότε, έχουν επιτευχθεί πολλά. Δυστυχώς όμως το όραμα των θεμελιωτών του Οργανισμού πολύ απέχει από το να έχει πραγματοποιηθεί.
Σήμερα είμαστε μάρτυρες μίας μεγάλης ανθρωπιστικής κρίσης, πρωτοφανών μετακινήσεων ξεριζωμένων ανθρώπων και αύξησης της φτώχειας, της βίας, του εξτρεμισμού και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ωστόσο, το μεγάλο ζήτημα για εμάς δεν είναι να κατονομάσουμε τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Οι λαοί αυτού του κόσμου γνωρίζουν πολύ καλά τί αντιμετωπίζουν καθημερινά. Το μεγάλο ερώτημα το οποίο ο μεγάλος αυτός οργανισμός ιδρύθηκε για να απαντήσει είναι πώς αντιμετωπίζουμε αυτές τις προκλήσεις στη βάση των κοινών αξιών της Χάρτας του ΟΗΕ.
Δυστυχώς, με το πέρασμα του χρόνου φαίνεται να επανερχόμαστε όχι μόνο στα ίδια προβλήματα, αλλά και στις ίδιες παλιές αποτυχημένες συνταγές που γέννησαν αυτά τα προβλήματα. Αυτός είναι ο λόγος που η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι υπαρξιακή. Είναι το ερώτημα αν θα συνεχίσουμε με τις ίδιες παλιές συνταγές του κοινωνικού αποκλεισμού, του πολιτικού κατακερματισμού και της οικονομικής επιθετικότητας, ή αν θα προσπαθήσουμε να διεκδικήσουμε και πάλι το μέλλον μας βήμα-βήμα. Με αυτοπεποίθηση, αλλά επίσης με την ικανότητα να μαθαίνουμε από τα λάθη μας.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ στις προσπάθειες της χώρας μου για την αντιμετώπιση τριών συγκεκριμένων κρίσεων τα προηγούμενα χρόνια.
1) Όπως πολλές άλλες χώρες, η Ελλάδα επλήγη σκληρά από την οικονομική κρίση του 2008 εξαιτίας των διαρθρωτικών αδυναμιών της οικονομίας της, καθώς και του υψηλού χρέους και των ελλειμμάτων της. Ωστόσο, η νεοφιλελεύθερη συνταγή που εμείς και άλλες ευρωπαϊκές χώρες κληθήκαμε να εφαρμόσουμε επέφερε καταστροφικό κοινωνικό κόστος και συνέβαλε στην επιδείνωση της οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης, αντί να την θεραπεύσει. Απωλέσαμε το 25% του ΑΕΠ μας, το χρέος μας ανήλθε στο 180% του ΑΕΠ ενώ η ανεργία έφθασε στο 27% και η μετανάστευση πτυχιούχων προς ευρωπαϊκές χώρες εντάθηκε.
Αυτό που αντιμετωπίσαμε ήταν η σταθερή προσήλωση κάποιων στην ιδέα ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από την ευρωζώνη, ή ότι οι θεσμικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που χρειαζόμαστε πρέπει να συνδυάζονται με μέτρα λιτότητας και περικοπές στις κοινωνικές παροχές και τους μισθούς.
Μετά από πολλούς μήνες διαπραγματεύσεων, η Ελλάδα συμφώνησε επί ενός νέου προγράμματος σταθεροποίησης που περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις στη Δημόσια Διοίκηση, στο ασφαλιστικό και στο φορολογικό σύστημα και μας δίνει την ευκαιρία να σταθεροποιήσουμε την οικονομία μας θέτοντας τη βάση για επανασχεδιασμό του χρέους μας. Δυστυχώς, επιβάλλει παράλληλα και μέτρα που επιβαρύνουν περαιτέρω τόσο την κοινωνία, όσο και την οικονομία. Αυτά τα μέτρα έπρεπε να είχαν αποφευχθεί.
Χρειαζόταν και ακόμη χρειάζεται να παλέψουμε βήμα-βήμα για μία ατζέντα ανάπτυξης και όχι λιτότητας, ώστε να προστατέψουμε τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μας και να διανείμουμε τα φορολογικά βάρη με δίκαιο τρόπο, να συνδέσουμε την ανάπτυξη της οικονομίας και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με την ανάγκη της αναδιάρθρωσης του χρέους μας.
Πόσο οικείο ακούγεται αυτό σε μερικούς στη Γενική Συνέλευση; Πόσες φορές από τη δεκαετία του ’70 χώρες του ανεπτυγμένου και – πιο πρόσφατα – του αναπτυσσόμενου κόσμου αγωνίστηκαν για να αντιμετωπίσουν αυτά ακριβώς τα προβλήματα, που αφορούν όχι μόνο τις αδυναμίες τους, αλλά και τις συνταγές που τους δόθηκαν για να τα επιλύσουν;
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό και οικονομικό σύστημα προσανατολισμένο στη διαμόρφωση στρατηγικών εθνικής ανάπτυξης, καθώς και την αναπτυξιακή ατζέντα μετά το 2015. Πρέπει να συζητήσουμε το ζήτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους σε όλα τα κέντρα επιρροής – περιλαμβανομένου και αυτού εδώ – σε σχέση με την προώθηση της ανάπτυξης και όχι των στρατηγικών της λιτότητας.
2) Μία άλλη περιφερειακή, ευρωπαϊκή κρίση στην πρώτη γραμμή της οποίας βρίσκεται η Ελλάδα αφορά τις πρωτοφανείς μεταναστευτικές ροές. Από την αρχή του χρόνου 300.000 άνθρωποι, στην πλειοψηφία τους από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, εισήλθαν στη χώρα με σκοπό να μεταβούν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η Ελλάδα – όπως και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες – αιφνιδιάστηκε από αυτή την εξέλιξη. Ωστόσο, ο ελληνικός λαός επέδειξε την αλληλεγγύη του παρέχοντας στους πρόσφυγες τροφή και καταλύματα. Σε συνεργασία με την ΕΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διαχειριστούμε τις ροές αυτές με αποτελεσματικό και ανθρωπιστικό τρόπο. Βελτιώνουμε τις υποδομές υποδοχής και τις διαδικασίες ταυτοποίησης και ιδρύουμε hotspots για να διευκολύνουμε την επανεγκατάσταση. Ωστόσο, για κάποιους, ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση αυτή είναι να υψωθούν ψηλότερα τείχη, να απωθηθούν οι πρόσφυγες με τη βία ή να βεβαιωθούν ότι αποτελούν αρμοδιότητα κάποιων άλλων. όσο πιο μακριά γίνεται.
Δεν πιστεύουμε ότι το μέλλον της Ευρώπης ή του κόσμου μπορεί να οικοδομηθεί με όλο και ψηλότερα τείχη, ή με παιδιά να πεθαίνουν στο κατώφλι μας. Ούτε και μπορούμε να ξεχάσουμε ότι πολλοί από τους προγόνους μας ήταν πρόσφυγες και μετανάστες. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στο ρατσισμό και στην ξενοφοβία να καταστρέψουν τις κοινές αρχές μας.
Οφείλουμε, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, να συστήσουμε τον απαραίτητο μηχανισμό επανεγκατάστασης από τις γειτονικές προς τη Συρία χώρες, υποστηρίζοντας επίσης άμεσα τις χώρες αυτές να φιλοξενούν πρόσφυγες και να εξαρθρώνουν κυκλώματα διακίνησης. Αυτός ο μηχανισμός επανεγκατάστασης συνδυαζόμενος με τον υφιστάμενο ευρωπαϊκό μηχανισμό, θα δώσει ελπίδα σε αυτούς τους ανθρώπους, αποτρέποντας τους να εμπιστεύονται τα κυκλώματα διακίνησης. Επιπλέον, πρέπει να αυξήσουμε την υποστήριξη προς τις ευρωπαϊκές χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όπως η Ελλάδα, στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν αυτές τις ροές.
3) Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης στο κέντρο μιας τρίτης κρίσης ασφάλειας, που προκαλεί την προσφυγική κρίση. Βρισκόμαστε στην καρδιά ενός τριγώνου αποσταθεροποίησης, με την Ουκρανία προς βορρά και τις συγκρούσεις στη Λιβύη και τη Μέση Ανατολή στα νοτιοδυτικά και νοτιανατολικά. Μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον η Ελλάδα αγωνίζεται να ενισχύσει την περιφερειακή ασφάλεια και υποστηρίζει όλες τις προσπάθειες για την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας. Ωστόσο ακούμε και πάλι κάποιους να επιμένουν ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε μονομερείς πρωτοβουλίες, χωρίς να αναλογιστούμε τις προοπτικές και τις συνέπειές τους, ή να αφήσουμε τις συγκρούσεις να διευθετηθούν από μόνες τους χωρίς να συμβάλουμε στη σταθεροποίηση ή στην ανοικοδόμηση. Όμως αυτά είναι ακριβώς τα λάθη που μας έφεραν εδώ. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάνουμε επιλογές στην εξωτερική πολιτική χωρίς να εξετάζουμε προκαταβολικά τις συνέπειες που θα υπάρξουν.
Στη Συρία, πρέπει να δράσουμε αποφασιστικά υπέρ της συμφιλίωσης και της εξεύρεσης πολιτικής λύσης που θα προετοιμάσει το έδαφος για τη δημοκρατική μετάβαση υπό συριακή ηγεσία, όπως προβλέπεται από το Ανακοινωθέν της Γενεύης. Στο πλαίσιο αυτό, υποστηρίζουμε πρωτοβουλίες που στόχο έχουν τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων διεθνών και περιφερειακών δρώντων.
Στη Λιβύη, υποστηρίζουμε πλήρως τις προσπάθειες του ΟΗΕ και χαιρετίζουμε την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και του πολιτικού διαλόγου την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, πιστεύουμε ότι η ειρηνευτική διαδικασία για τη Μέση Ανατολή είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την περιοχή. Πρέπει να επιδιωχθεί μια νέα ώθηση για την εξεύρεση λύσης, με στόχο την ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους στη βάση των συνόρων πριν από το 1967 (με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ) που θα συνυπάρχει ειρηνικά με το Ισραήλ.
Όσον αφορά την Ουκρανία, υποστηρίζουμε την εδαφική της ακεραιότητα, ανεξαρτησία και κυριαρχία εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Εκτιμούμε τις προσπάθειες του Normandy Group και τον συμφιλιωτικό ρόλο του ΟΑΣΕ για την αποφυγή του φαύλου κύκλου της στρατιωτικοποίησης στην περιοχή. Καλούμε τους συνυπογράφοντες τη Συμφωνία του Μινσκ να εφαρμόσουν πλήρως τα συμφωνηθέντα.
Επίσης, ανησυχούμε βαθειά από την άνοδο του τζιχαντισμού, που πρέπει να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά και ολοκληρωμένα.
4) Πέρα από τις κρίσεις που ανέφερα, η Ελλάδα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις σχέσεις της με τα γειτονικά της κράτη. Είναι σημαντικό να προωθήσουμε νέες πρωτοβουλίες παρά να μείνουμε παγιδευμένοι στα αδιέξοδα του παρελθόντος.
Μίλησα για την ανάγκη να αποφύγουμε την κατασκευή τειχών. Και είναι πραγματικά ντροπιαστικό το γεγονός ότι επί 41 χρόνια – όσα και η ηλικία μου – η Κύπρος παραμένει διαιρεμένη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ και έχοντας υπόψη την αστάθεια στην περιοχή μας, είναι σημαντικό να επιτευχθεί ώθηση για μία αμοιβαία αποδεκτή, δίκαιη βιώσιμη και συνολική λύση του Κυπριακού, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ και της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, προς όφελος του κυπριακού λαού – Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων – καθώς και των άλλων κοινοτήτων.
Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να υπογραμμίσω την πλήρη υποστήριξη της Ελλάδας προς τις δικοινοτικές συνομιλίες, υπό την ηγεσία του Προέδρου Αναστασιάδη και του επικεφαλής της τουρκοκυπριακής κοινότητας, κ. Ακιντζί.
Πιστεύω ακράδαντα ότι μία πραγματική και διαρκής λύση θα πρέπει κάποτε να διευθετήσει το ζήτημα της διεθνούς ασφάλειας, να ακυρώσει τις αναχρονιστικές Συνθήκες Συμμαχιών και Εγγυήσεων και να προβλέπει την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων, περιλαμβανομένων αυτών που κατέχουν το βόρειο τμήμα του νησιού.
5) Ως περιφερειακός δρων που επιδιώκει την προώθηση της ασφάλειας στην περιοχή, η Ελλάδα καταβάλλει σταθερές προσπάθειες για τη βελτίωση της συνεργασίας με την Τουρκία. Το κάναμε μέσα από μια ευρεία γκάμα πρωτοβουλιών, όπως η προώθηση του διαλόγου για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Ο πλήρης σεβασμός των σχέσεων καλής γειτονίας και του διεθνούς δικαίου από την πλευρά της Τουρκίας, όπως και μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, παραμένουν οι προϋποθέσεις για την πλήρη εξομάλυνση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων.
6) Στα Δυτικά Βαλκάνια, ενθαρρύνουμε τις δυναμικές διμερείς σχέσεις και τη δέσμευση προς την ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής. Η Ελλάδα έχει εντείνει τις προσπάθειες για τη διευθέτηση των παλαιών διαφορών στην περιοχή, μεταξύ των οποίων και η ονομασία της FYROM. Έχουμε προτείνει ένα ρεαλιστικό πλαίσιο διευθέτησης με στόχο την επίτευξη συμφωνίας και συμφωνήσαμε σε σειρά Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που μας δίνουν την ευκαιρία να ενισχύσουμε περαιτέρω τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη.
Κύριε Πρόεδρε,
Οι λαοί του κόσμου αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον, για αυτούς και τα παιδιά τους. Ο λαός στη χώρα μου αγωνίζεται καθημερινά, με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια, να ξεπεράσει τις κρίσεις και να ανακτήσει την ελπίδα του. Ακόμη και στις δυσκολότερες στιγμές βοηθά αυτούς που υποφέρουν περισσότερο, αυτούς που δραπετεύουν από τις ζώνες των συγκρούσεων. Ακόμη και στις δυσκολότερες στιγμές ασκεί το δημοκρατικό του δικαίωμα να επιλέγει τη μοίρα του. Αυτό είναι το καθημερινό παράδειγμα ενός λαού που επιμένει, ακόμη και στις δυσκολότερες συνθήκες, να διεκδικεί τα βασικά ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματά του. Το παράδειγμα αυτό θα πρέπει να μας καθοδηγεί να κάνουμε τα αναγκαία βήματα προς έναν ασφαλέστερο, δικαιότερο και ευημερούντα κόσμο για εμάς και τις μελλοντικές γενιές.
Σας ευχαριστώ
