Εισαγωγή εφημερίδας: Είναι η πιο σοβαρή μεταναστευτική κρίση στη Δύση, μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τις επιχειρήσεις διάσωσης με μια πρόταση για χρηματοδότηση 700 εκατομμυρίων ευρώ που θα διατεθεί για τις πιο εκτεθειμένες χώρες, σε μια περίοδο τριών ετών. Στην πρώτη γραμμή είναι η Ελλάδα του Αλέξη Τσίπρα.
Ερώτηση: Κύριε Πρωθυπουργέ, μετά την σκλήρυνση των ελέγχων και το κλείσιμο των συνόρων κατά μήκος της βαλκανικής οδού, δηλώσατε ότι η χώρα σας δεν μπορεί να γίνει «αποθήκη ψυχών». Στην Ελλάδα παίζεται η ψυχή της Ευρώπης;
Απάντηση: Σε μία κρίση ανθρωπιστικών διαστάσεων, η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός αναδεικνύουν το ανθρώπινο πρόσωπο της Ευρώπης. Και το κάνουν απέναντι σε μια Ένωση που κλείνει σύνορα, όπου αναπτύσσονται η ξενοφοβία και η μισαλλόδοξη ρητορεία της ακροδεξιάς. Η Ελλάδα είναι το έδαφος όπου η Ευρώπη θα επιβεβαιώσει τις ιδρυτικές της αρχές και αξίες, όπως αυτή του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης, ή θα τις προδώσει. Είμαι πεπεισμένος ότι δεν μπορεί να υπάρξει ενωμένη Ευρώπη, χωρίς απόλυτο σεβασμό στους κοινούς αγώνες και αξίες, αλλά και στις κοινές ευθύνες και στις κοινές δεσμεύσεις. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε μαζί τις δυσκολίες. Ή όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε ή όλοι μαζί θα αποτύχουμε.
Ερώτηση: Η Βιέννη επικρίνει την Αθήνα για «έλλειψη πολιτικής βούλησης για τη μείωση των ροών». Η κυβέρνησή σας ζητά το βάρος της υποδοχής να μοιρασθεί εξ ίσου μεταξύ των χωρών, σε ένα πλαίσιο όπου τα πράγματα κινούνται άτακτα και χώρες όπως η Ελλάδα, ήδη εξαντλημένη από την οικονομική κρίση, τιμωρούνται από το σύστημα του Δουβλίνου που αναθέτει στο κράτος πρώτης εισόδου το καθήκον διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου. Τι εμποδίζει την εκκίνηση μίας συντονισμένης στρατηγικής;
Απάντηση: Εμείς δεν διεκδικούμε τίποτα παραπάνω από την αλληλεγγύη, που είναι θεμελιώδης αρχή της Ε.Ε. Διεκδικούμε να επιμερισθεί μεταξύ των κρατών της η ευθύνη απέναντι σε μια κρίση που μας υπερβαίνει. Πρέπει να προχωρήσουμε σε μια δεσμευτική για όλους και από όλους απόφαση για τον υποχρεωτικό επιμερισμό της ευθύνης των ροών σε όλα τα κράτη της Ε.Ε., ανάλογα – υπογραμμίζω – με τις δυνατότητες του καθενός. Γιατί δεν μπορεί η ΕΕ να δομείται σε μια λογική όπου κανόνες θα υπάρχουν για ορισμένους και για κάποιους άλλους θα υπάρχουν μόνο οφέλη, μία λογική βαθιά αντιευρωπαϊκή, σε απόλυτη αντίθεση με την αρχή της ενοποίησης. Είναι αδιανόητο χώρες που δεν έχουν δεχθεί να πάρουν ούτε έναν πρόσφυγα να κουνούν το δάκτυλο σε εμάς. Σε ό,τι αφορά τους ισχυρισμούς ότι δεν κάνουμε όσα οφείλουμε σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια σύνορά μας, τους θεωρώ προσχηματικούς, με σκοπό να δικαιολογήσουν μονομερείς ενέργειες που παραβιάζουν συλλογικές ευρωπαϊκές αποφάσεις. Όσον αφορά το Δουβλίνο, νομίζω είναι σαφές πλέον και κοινώς αποδεκτό από όλα τα κράτη ότι είναι αναγκαία η μεταρρύθμιση του. Μου κάνει επίσης εντύπωση το γεγονός ότι χρειάζεται τόσο συχνά να υπενθυμίζουμε την υποχρέωση σεβασμού του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου. Όταν υπάρχουν άνθρωποι των οποίων η ζωή κινδυνεύει στα ελληνικά, δηλαδή στα ευρωπαϊκά, ύδατα, η Ακτοφυλακή είναι υποχρεωμένη να προβεί σε διάσωση.
Ερώτηση: Συγκεκριμένα, πώς μπορούν να αποφευχθούν οι θάνατοι στο Αιγαίο;
Απάντηση: Οφείλουμε να εντοπίσουμε και να πατάξουμε το κύκλωμα της διακίνησης που δρα στα τουρκικά παράλια. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύουμε τη συνεργασία μας με την Άγκυρα. Υποστηρίζουμε σταθερά το σχέδιο δράσης Ε.Ε.-Τουρκίας και συμφωνήσαμε στη συνδρομή των δυνάμεων του ΝΑΤΟ για τη διαχείριση της κατάστασης. Ελπίζουμε ότι αυτά τα μέτρα καθώς και η εκεχειρία στη Συρία θα συμβάλουν στη μείωση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών.
Ερώτηση: Στην Ευρώπη τα σύνορα καθίστανται εκ νέου γραμμές ρήξης σε μια γενική ανακατανομή των συμμαχιών, από τον άξονα Βερολίνου-Αθήνας, στο κεντροανατολικό μπλοκ στη συμφωνία Αυστρίας-Βαλκανίων. Ιταλία και Ελλάδα αντιμετωπίζουν διασταυρούμενες κρίσεις. Μπορεί να φανταστεί κανείς μια σύμπηξη του μεσογειακού μετώπου στο διπλό μέτωπο μετανάστευσης και οικονομικής ευελιξίας;
Απάντηση: Οι συμμαχίες δεν πρέπει να χρησιμεύουν για την εμβάθυνση των αντιθέσεων. Τώρα βλέπω τη δυνατότητα μιας στενής πολιτικής εγγύτητας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία, επειδή έχουμε κοινές απαιτήσεις και ανησυχίες. Έχουμε ένα κοινό όραμα. Πιστεύω ότι στο θέμα της δίκαιης κατανομής των μεταναστών θα υπάρξει καλή συνεργασία. Δεν προτίθεμαι, ωστόσο, να προτάξω τις κρίσεις, χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης τη μεταναστευτική κρίση για την επίτευξη ευελιξίας, δεν είναι ο στόχος μου».
Ερώτηση: Βλέπετε την αναγκαιότητα μιας διαφορετικής προσέγγισης των δυνάμεων της ευρωπαϊκής αριστεράς;
Απάντηση: Αυτός που χρειάζεται να αλλάξει προσέγγιση είναι η Ευρώπη. Η ρητορεία του μίσους βρίσκει γόνιμο έδαφος, διότι τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη έχουν επικρατήσει οι πολιτικές της λιτότητας που έχουν γεννήσει φτώχεια και περιθωριοποίηση. Για να αλλάξει όμως αυτό, είναι απαραίτητο να αλλάξουν οι πολιτικοί συσχετισμοί. Αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι μια σύγκρουση ιδεών, ανάμεσα στις προοδευτικές και τις συντηρητικές δυνάμεις, ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά. Στα δικά μου μάτια, η Αριστερά βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της υπεράσπισης των αξιών της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής και αποτελεί την μόνη ισχυρή εναλλακτική απέναντι στην ακραία και λαϊκιστική δεξιά. Είναι αναγκαίο όμως όλες οι προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης, ανεξαρτήτως σε ποια πολιτική οικογένεια ανήκουν, να αρχίσουν έναν ουσιαστικό πολιτικό διάλογο, προκειμένου να πετύχουμε την επιστροφή της Ευρώπης σε αυτές τις αρχές και τις αξίες. Θέλω να πιστεύω ότι εμείς, οι προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης, μπορούμε να ξαναβρούμε κοινό βηματισμό προς ένα κοινό στόχο. Να υψώσουμε τείχος ενάντια στις δυνάμεις που υψώνουν τείχη και διχάζουν την Ευρώπη σήμερα.
Η συνέντευξη δημοσιεύεται και στην ηλεκτρονική σελίδα της εφημερίδας.
