«Νομίζω σήμερα ότι έγινε αντιληπτό πως οι περισσότεροι εκ των 27 έχουν πια κατανοήσει πως βρισκόμαστε σε μια μεγάλη κρίση και πως αν δεν αλλάξουμε, η κρίση αυτή θα γίνει υπαρξιακή και μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα αδιέξοδα την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Νομίζω ότι ήταν κοινή η εκτίμηση πως οι πολίτες πια δεν εμπνέονται από το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Άρα, πρέπει η Ευρώπη να αποκτήσει ένα νέο όραμα προκειμένου να ξαναεμπνεύσει τους πολίτες της.
Ωστόσο, παραμένουν οι διαφορές· διαφορετικές εκτιμήσεις για τα συγκεκριμένα μέτρα τα οποία πρέπει να παρθούν. Παρόλα αυτά, έστω και με αισχυντηλό τρόπο, μπαίνει στο τραπέζι η κοινωνική ατζέντα.
Στα κοινά συμπεράσματά μας κάνουμε αναφορά, καλωσορίζουμε την παρέμβαση του Προέδρου Γιούνκερ, προχθές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και αυτό νομίζω είναι σημαντικό, γιατί αυτή η παρέμβαση για πρώτη φορά βάζει σε προτεραιότητα συγκεκριμένους κοινωνικούς στόχους. Μιλάει για την ανεργία, για τις ανισότητες. Μιλάει για κοινωνική συνοχή. Έννοιες απολύτως ξεχασμένες από τα κοινά ανακοινωθέντα της Ευρώπης των 28 στις Συνόδους Κορυφής όλα τα τελευταία χρόνια.
Υπ’ αυτή την έννοια, νομίζω γίνεται ένα βήμα, έστω και μικρό, ανολοκλήρωτο, και πρέπει να συνεχίσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, επίσης, ότι οι πολίτες δεν εμπνέονται από την Ευρώπη, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι η ζωή τους τα τελευταία χρόνια έχει γίνει χειρότερη, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι ανισότητες διευρύνονται και εντός των κρατών, αλλά και ανάμεσα στα κράτη του Βορρά, του Νότου, του Κέντρου, της Περιφέρειας, και βεβαίως εξαιτίας του γεγονότος ότι, αν δεν είναι άνεργοι, οι περισσότεροι από αυτούς σίγουρα είναι επισφαλώς εργαζόμενοι.
Πρέπει, λοιπόν, να ξαναμιλήσουμε για το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο, να διευρύνουμε την κοινωνική προστασία και να σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι οι κανόνες είναι οι «δέκα εντολές του Μωυσή» γραμμένες πάνω σε πέτρα. Καλοί είναι οι κανόνες, αλλά κάθε κανόνας για να μπορεί να λειτουργήσει πρέπει να έχει και εξαιρέσεις. Και, βεβαίως, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης πρέπει να γίνει «και Ανάπτυξης», όχι μόνο δημοσιονομικής πειθαρχίας. Και τα εργαλεία για την ανάπτυξη πρέπει να είναι συγκεκριμένα και μην διευρύνουν τις ανισότητες. Άρα, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση.
Και τέλος, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως τις προκλήσεις ασφαλείας ή τη μεταναστευτική κρίση – όχι με μια λογική ότι δεν είναι στην δική μου αυλή, άρα δεν με αφορά. Αν δεν «ξανααγκαλιάσουμε» την έννοια της αλληλεγγύης και του διαμερισμού της ευθύνης, δεν θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε από αυτήν την κρίση. Και δεν θα μπορέσουμε να ξαναεμπνεύσουμε τους λαούς της Ευρώπης.
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, νομίζω ότι σήμερα άνοιξαν κρίσιμα ζητήματα, που έπρεπε εδώ και χρόνια να είχαν ανοίξει· κάπως αλλάζουν οι ισορροπίες, με δειλά βήματα ξαναμπαίνουν στο προσκήνιο στόχοι οι οποίοι δυστυχώς είχαν ξεχαστεί.»
Κ. Λασκαράτος (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε, η μεσογειακή οπτική μπήκε στην ευρωπαϊκή ατζέντα μετά τις κινήσεις που κάνατε;
Α. Τσίπρας: Ναι, νομίζω ότι η οπτική της Συνόδου της Αθήνας και της Διακήρυξής μας πολύ γρήγορα έφθασε από την Αθήνα στις Βρυξέλλες. Διότι νομίζω ότι η ομιλία Γιούνκερ είχε σημαντικές αναφορές. Αλλά και σήμερα, και όχι μόνο από τους Μεσογειακούς, αλλά και από μία σειρά άλλες χώρες. Βεβαίως οι διαφορετικές οπτικές παραμένουν, με μία σειρά από εκπροσώπους κρατών και κυβερνήσεων που δεν συμμερίζονται αυτές τις αντιλήψεις.
Η Ευρώπη λοιπόν, πρέπει να προσπαθήσει να δημιουργήσει συναινέσεις. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι αυτές οι απόψεις αρχίζουν και ακούγονται, όχι περιθωριακά και από κάποιες μεμονωμένες εξαιρέσεις, αλλά ακούγονται από πολλές χώρες και από σημαντικές χώρες, είναι κάτι σημαντικό νομίζω.
Ν. Λιονάκης (ΑΠΕ-ΜΠΕ): Κύριε Πρόεδρε, φεύγετε περισσότερο αισιόδοξος ή πιο απαισιόδοξος μετά τα αποτελέσματα της σημερινής συνόδου;
Α. Τσίπρας: Όχι, δεν μπορώ να πω ότι φεύγω απαισιόδοξος, άλλωστε ήταν λίγους μήνες πριν όταν είχα πρωτοθέσει [την ανάγκη] να μιλήσουμε για την κοινωνική Ευρώπη, και οι περισσότεροι ρωτούσαν τι θα πει αυτό. Είχαν ξεχάσει την έννοια «κοινωνική ατζέντα». Όχι, δεν φεύγω περισσότερο απαισιόδοξος· φεύγω συγκρατημένα αισιόδοξος ότι κάτι μπορεί να αλλάξει.
