Στο πλαίσιο της σημερινής επίσκεψης του Πρωθυπουργού στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και συνάντησής του με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, παραχωρήθηκε συνέντευξη τύπου προς τους συντάκτες που καλύπτουν τα εκπαιδευτικά θέματα. Η συνέντευξη τύπου ξεκίνησε με εισήγηση του ΑΛέξη Τσίπρα, κατά την οποία παρουσιάστηκαν οι βασικοί άξονες των πολιτικών και των πρωτοβουλιών της κυβέρνησης και του υπουργείου στην εκπαίδευση και την έρευνα.
Κώστας Γαβρόγλου: Καλησπέρα! Σήμερα είχαμε τη μεγάλη χαρά, στο Υπουργείο Παιδείας να υποδεχθούμε τον Πρωθυπουργό της χώρας μας και να συζητήσουμε μαζί του, αναλυτικότατα, τον προγραμματισμό στο πλαίσιο του τριετούς σχεδίου που έχουμε, με τις πολλές λεπτομέρειές του και τις στρατηγικές του επιλογές. Έχω την αίσθηση ότι καταφέραμε και απαντήσαμε όλες τις απορίες του Πρωθυπουργού και τις γενικές και τις ειδικότερες και ακόμη πιο ειδικές. Είμαστε το πρώτο υπουργείο και μας τιμά αυτό, που επισκέπτεται ο Πρωθυπουργός, μετά τις ανακοινώσεις στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο, όπου η έμφαση ήταν πια στην ανασυγκρότηση και την επόμενη ημέρα μετά την αξιολόγηση. Χωρίς πολλά, θα ήθελα να δώσω τον λόγο στον Πρωθυπουργό για να συνεχίσουμε.
Σας ευχαριστώ και πάλι που ήρθατε εδώ σήμερα.
Αλέξης Τσίπρας: Θα ήθελα και εγώ με τη σειρά μου να σας ευχαριστήσω. Σήμερα ξεκινάω έναν κύκλο επισκέψεων, σε όλα τα υπουργεία, με αντικείμενο τον προγραμματισμό, την αξιολόγηση του παραγόμενου έργου, αλλά θα έλεγα και την πιο άμεση συνεννόηση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και των καθυστερήσεων. Επέλεξα να ξεκινήσω αυτόν τον κύκλο από το υπουργείο Παιδείας.
Πρώτα απ` όλα, γιατί για μένα είναι ένα γνώριμο υπουργείο. Το έχω ξαναεπισκεφθεί, άρα γνωρίζω από κοντά και έχω ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το παραγόμενο έργο.
Δεύτερον, διότι θεωρώ ότι η Παιδεία πρέπει να είναι το επόμενο διάστημα μια πολύ σημαντική προτεραιότητα για την κυβέρνηση, αλλά και για τον τόπο. Η Παιδεία είναι ένα δημόσιο αγαθό, που πρέπει όλοι, ανεξαιρέτως, να έχουν δικαίωμα πρόσβασης.
Στα χρόνια της κρίσης, αλλά και νωρίτερα, τις εποχές που οι αριθμοί άκμαζαν, η Παιδεία έγινε ένας στόχος συστηματικής και συντονισμένης επίθεσης. Επίθεσης που είχε ως βασική επιδίωξη τη σταδιακή μετατροπή της από κοινωνικό αγαθό σε ένα εμπορεύσιμο προϊόν. Σε ένα εμπορεύσιμο προϊόν στο οποίο θα είχαν πρόσβαση μόνο όσοι θα μπορούσαν να έχουν την οικονομική δυνατότητα να το αγοράσουν. Η δική μας αντίληψη, στον αντίποδα αυτής της στρατηγικής, είναι ότι πιστεύουμε στο δικαίωμα πρόσβασης όλων των Ελλήνων ανεξαιρέτως οικονομικής δυνατότητας σε μια σύγχρονη και ποιοτική δημόσια παιδεία. Πιστεύω ότι η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης σήμερα στα νέα παιδιά, στους νέους ανθρώπους στη χώρα μας, είναι ταυτόχρονα και δείγμα προόδου, αλλά και δείγμα κοινωνικής δικαιοσύνης. Γιατί η Παιδεία είναι πράγματι η καλύτερη επένδυση για την πρόοδο, την ανάπτυξη και την προκοπή του τόπου μας.
Θέλω να ξεκινήσω, κάνοντας μια αναφορά στα πεπραγμένα, διότι στόχος αυτών των επισκέψεων, βεβαίως είναι ο προγραμματισμός δράσης, αλλά είναι και ένας μικρός απολογισμός. Αλλού τα έχουμε καταφέρει καλύτερα και αλλού με καθυστερήσεις. Θέλω να επισημάνω ότι στον χώρο του υπουργείου Παιδείας έγιναν πάρα πολύ σημαντικές προσπάθειες. Καταφέραμε, παρά τις δημοσιονομικές δυσκολίες, πράγματα τα οποία για μια σοβαρή χώρα είναι αυτονόητα, αλλά στην Ελλάδα τίποτε δεν είναι αυτονόητο. Το αυτονόητο είναι, το οποίο δεν συνέβαινε, όμως, εδώ και 6-7 χρόνια, από την κρίση και μετά, να ανοίξουν τα σχολεία στην ώρα τους με πλήρη επάρκεια σε όλα τα βιβλία και όλους τους καθηγητές, όπως πέρυσι τον Σεπτέμβριο. Ξέρετε, η δουλειά για να γίνει αυτό δεν είναι η δουλειά του καλοκαιριού, είναι μια δουλειά που ξεκινάει σχεδόν 10 μήνες πριν. Και ήδη σήμερα είμαστε σε θέση να σας ανακοινώσουμε ότι και φέτος τον Σεπτέμβρη τα σχολεία θα ξεκινήσουν στην ώρα τους με επάρκεια σε βιβλία και σε έμψυχο δυναμικό.
Παράλληλα, προωθήσαμε μέτρα και ώριμες μεταρρυθμίσεις σε όλα τα επίπεδα, ώστε να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε χρόνια προβλήματα, αλλά και να υπερβούμε παθογένειες και υστερήσεις.
Προχωρήσαμε, για παράδειγμα, στη θεσμοθέτηση του ενιαίου τύπου ολοήμερου δημοτικού σχολείου και του ενιαίου τύπου ολοήμερου νηπιαγωγείου. Δώσαμε, δηλαδή, τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά δημοτικού, σε όλους τους γονείς που τα παιδιά τους είναι στα δημοτικά σχολεία, να έχουν τη δυνατότητα να αφήσουν τα παιδιά τους μέχρι τις 4 το απόγευμα και να μπορούν με αυτόν τον τρόπο να γλυτώσουν, ενδεχομένως, ιδίως οι εργαζόμενοι γονείς, από την έγνοια της φύλαξης και κυρίως τα ζευγάρια που δεν έχουν τη δυνατότητα να αφήνουν τα παιδιά τους στους παππούδες και στις γιαγιάδες.
Δημιουργήσαμε, επίσης, δεκάδες νέα τμήματα και στελεχώσαμε εγκαίρως τα σχολεία ειδικής αγωγής. Ήταν προτεραιότητα για εμάς τα σχολεία ειδικής αγωγής. Θα αναφερθώ και παρακάτω σε αυτό το θέμα, διότι παίρνουμε πρωτοβουλίες και για την επόμενη χρονιά. Κάνουμε, θα έλεγα, ό,τι περνάει απ` το χέρι μας για να κατακτηθεί βήμα – βήμα, και δεν είναι εύκολη υπόθεση, ένα σχολείο ποιότητας, αλλά και ισότητας.
Σήμερα, πιστεύω, ότι είμαστε σε θέση να σας παρουσιάσουμε συνολικό σχεδιασμό σε ορίζοντα τριετίας. Βασικοί άξονες αυτού του σχεδιασμού είναι η περαιτέρω ενίσχυση του δημόσιου σχολείου, η αναβάθμιση του Λυκείου, η ομαλοποίηση –επιτρέψτε μου τον όρο- της δοκιμασίας των εξετάσεων για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μέσα από τη μεταρρύθμιση της διαδικασίας, ώστε να ενισχύσουμε τις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου και να δώσουμε χώρο και αξία στο Λύκειο.
Η ενίσχυση, επίσης, των ανωτέρων και ανωτάτων τεχνολογικών ιδρυμάτων με πόρους, αλλά και με θεσμικές αλλαγές που θα σας περιγράψουμε αργότερα. Η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία, η επένδυση στη νέα γενιά.
Στο πλαίσιο, λοιπόν, του τριετούς πλάνου μεταρρυθμίσεων για την εκπαίδευση, προχωράμε άμεσα στην υλοποίηση σειράς μεταρρυθμίσεων. Βασικός πυλώνας είναι 14χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και η υλοποίηση αυτού του στόχου εντός της επόμενης τριετίας. Αυτό σημαίνει, εκτός από το Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, που είναι υποχρεωτική η φοίτηση, και στο νήπιο και προνήπιο. Με το προνήπιο, δηλαδή, το έτος της προσχολικής αγωγής, θα είναι στη διάθεση, στη δυνατότητα των γονέων να επιλέξουν σε ποια δομή θα στείλουν τα παιδιά τους. Όμως, δεν θα υπάρχει κανένα παιδί, από 4 ετών και επάνω που θα μένει έξω από την εκπαιδευτική διαδικασία, σε όλη τη χώρα και στο πιο απομακρυσμένο χωριό.
Θα ξεκινήσω από την προσχολική και την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο επεκτείνουμε το ολοήμερο δημοτικό σχολείο σε όλα τα σχολεία της χώρας. Διότι η μεταρρύθμιση που ξεκινήσαμε αφορούσε τη μεγάλη μεν πλειοψηφία, αλλά δεν αφορούσε τα μονοθέσια, διθέσια, τριθέσια σχολεία. Από τον Σεπτέμβρη, πλέον, εντάσσονται και αυτά, 830 σχολικές μονάδες, πάνω από 10.000 μαθητές. Σε κάθε, λοιπόν, γωνιά της χώρας μας, στο πιο ορεινό χωριό, στο πιο απομακρυσμένο νησί θα υπάρχει ο θεσμός του ολοήμερου δημοτικού σχολείου.
Μειώνουμε σταδιακά τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, στα νηπιαγωγεία και στα δημοτικά σχολεία. Στόχος, σε δυο χρόνια από τώρα, οι μαθητές να μην υπερβαίνουν σε κάθε τμήμα τους 22.
Δημιουργούμε, επίσης, από τον Σεπτέμβριο του 2017, ένα δίκτυο συστήματος σχολικών βιβλιοθηκών, στο οποίο σε πρώτη φάση, θα ενταχθούν και θα διασυνδεθούν πάνω από 1.000 δημοτικά σχολεία σε όλη τη χώρα, με αντίστοιχο αριθμό βιβλιοθηκών.
Στο χώρο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Πρέπει, ήδη, να γνωρίζετε όσοι καλύπτεται και όσοι είστε εκπαιδευτικοί συντάκτες ότι έχει γίνει μια συστηματική προετοιμασία σε νέα προγράμματα σπουδών, αλλά και στο συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό. Κυρίως, στην ιστορία, στα θρησκευτικά, στις ξένες γλώσσες, στην τεχνική εκπαίδευση.
Θα ήθελα να πω, όμως, ότι η μεγαλύτερη αλλαγή, την οποία επιδιώκουμε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο της πατρίδας μας, είναι να αλλάξουμε τη νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας. Είναι να πιστέψουμε όλοι μας, πρώτα οι γονείς και να το μεταλαμπαδεύσουμε αυτό και στους μαθητές, ότι η πραγματική μαθησιακή διαδικασία γίνεται στο σχολειό, σε ένα ποιοτικό δημόσιο σχολείο και όχι στο πάρεργο των φροντιστηρίων. Διότι, κακά τα ψέματα, εδώ και δεκαετίες, έχει απαξιωθεί το Λύκειο. Στην πραγματικότητα είναι προθάλαμος, εξεταστικό κέντρο, θα έλεγα, το Λύκειο και η ουσιαστική διαδικασία πολλές φορές έχει μεταφερθεί στις αίθουσες ιδιωτικών φροντιστηρίων. Αυτή είναι η πραγματικότητα και αυτό θέλουμε να το αλλάξουμε. Και εκεί στοχεύει και η πολύ ουσιαστική αλλαγή στη διαδικασία της εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, την οποία προωθούμε.
Όμως, αυτό δεν αφορά μόνο την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Για παράδειγμα, θεωρούμε αδιανόητο σήμερα η βασική εκπαίδευση της πλειοψηφίας των νέων μαθητών μας σε ξένες γλώσσες να μην γίνεται μέσα στο σχολείο. Και άρα, θεωρούμε πάρα πολύ ουσιαστικό και να αλλάξουμε νοοτροπία, αλλά και να ενισχύσουμε την ποιότητα παρεχόμενης γνώσης, να ανανεώσουμε τον τρόπο αξιολόγησης των μαθητών, με την τοποθέτηση στο κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας τη μάθηση και όχι την εξέταση.
Προχωρούμε, επίσης, στην υποστήριξη της καλλιτεχνικής παιδείας. Σήμερα, έχουμε τρία καλλιτεχνικά σχολεία, δημιουργούμε άμεσα άλλα δύο καλλιτεχνικά σχολεία και τρία μουσικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα.
Ενισχύουμε ακόμα περισσότερα και αναβαθμίζουμε την ειδική αγωγή στην κατεύθυνση της ενιαίας και ενταξιακής εκπαίδευσης. Σας είπα εισαγωγικά ότι ανοίξαμε, το τρέχον έτος, 23 νέα ειδικά σχολεία και την επόμενη χρονιά άλλα 11 νέα ειδικά σχολεία. Μάλιστα, την τρέχουσα χρονιά, από τις περίπου 21.000 προσλήψεις αναπληρωτών, οι 8.500 ήταν προσλήψεις καθηγητών για τα ειδικά σχολεία και την επόμενη χρονιά θα είναι 10.700.
Ιδρύουμε, λοιπόν, νέες δομές, εκσυγχρονίζουμε προγράμματα σπουδών, προσαρμόζουμε τα ωρολόγια προγράμματα των ειδικών δημοτικών σχολείων και των ειδικών νηπιαγωγείων με αυτά των σχολείων ειδικής εκπαίδευσης. Θα σχολούν στη 13.15 και όχι στις 12.25, όπως ήταν μέχρι σήμερα. Δίνουμε τη δυνατότητα και σε ειδικά σχολεία να λειτουργούν με ολοήμερο πρόγραμμα, με στόχο την παροχή ίσων ευκαιριών. Και, βεβαίως, πολύ σημαντικό, ο θεσμός της ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, με τα ενιαία ειδικά επαγγελματικά Γυμνάσια και Λύκεια. Δίνουμε, δηλαδή, τη δυνατότητα και σε παιδιά με ειδικές ανάγκες να έχουν την πρόσβαση στην επαγγελματική εκπαίδευση.
Να έρθω, μιας και μίλησα για επαγγελματική εκπαίδευση, στον θεσμό του επαγγελματικού Λυκείου, στον θεσμό της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, και να μιλήσω για την πολύ μεγάλη επιτυχία που είχε φέτος η πρώτη φάση εφαρμογής του θεσμού του Έτους Μαθητείας, ως προαιρετικό 4ο έτος για μαθητές σε επαγγελματικά Λύκεια. Αυτός ο θεσμός, που στην αρχή αμφισβητήθηκε από πολλούς ότι θα πετύχει, ξεκίνησε με στόχο να καλύψει 1.200 μαθητές, καλύφθηκαν πάνω από 3.000. Στόχος να ξεκινήσουμε τον ερχόμενο Σεπτέμβριο με 3.000 μαθητές.
Τι ακριβώς είναι; Δίνει τη δυνατότητα σε ένα 4ο έτος μαθητείας σε μια σειρά από επιχειρήσεις να προσλάβουν μαθητές, μέσα από μια ειδική διαδικασία όπου υπάρχει άνθρωπος που παρακολουθεί, από την πλευρά του δημόσιου σχολείου, τη διαδικασία της επαγγελματικής ένταξης. Βεβαίως υπάρχει επιδότηση για τις επιχειρήσεις, από τα 17 ευρώ, τα 9 βάζει η επιχείρηση, τα υπόλοιπα χρήματα επιδοτούνται από προγράμματα. Είναι, λοιπόν, ένας θεσμός που, κατά την άποψή μας, είχε πολύ θετική αποδοχή και από τους μαθητές και από τους εκπαιδευτικούς και από τους εργοδότες. Πήραμε συγχαρητήρια και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα το συνεχίσουμε.
Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να κάνω μια ειδική αναφορά. Ειδική αναφορά σε δύο σημαντικές πρωτοβουλίες, που και οι δύο αφορούν την κοινωνική πολιτική. Η μία έχει να κάνει με την ενίσχυση των ολοήμερων δημοτικών σχολείων, μέσα από τα προγράμματα σίτισης, από τα σχολικά γεύματα, για μαθητές του Δημοτικού. Σκοπός, στην επόμενη τριετία γύρω στους 300.000 μαθητές του Δημοτικού, να έχουν δωρεάν σχολικά γεύματα στα ολοήμερα σχολεία, ώστε οι μαθητές να έχουν τη δυνατότητα να τρώνε στο σχολειό και κυρίως να τρώνε ποιοτικό φαγητό στο σχολειό.
Ξεκινήσαμε από τα σχολεία σε υποβαθμισμένες περιοχές, σε περιοχές με πάρα πολύ υψηλή ανεργία και εκεί διαπιστώσαμε ότι το μέτρο αυτό είναι πολλαπλά ευεργετικό, όχι μόνο σε ό,τι, όπως αντιλαμβάνεστε, μπορεί να συνεισφέρει στο πενιχρό εισόδημα μιας οικογένειας, πόσο δε μάλλον όταν κάποιος ή και οι δυο γονείς είναι άνεργοι, αλλά είναι ευεργετικό και στην ίδια τη σχολική διαδικασία. Έρευνες απέδειξαν ότι τα παιδιά αυτά έχουν πολύ μεγαλύτερη και πολύ καλύτερη απόδοση στη μαθησιακή διαδικασία.
Ξεκίνησε, ήδη, αυτό το πρόγραμμα πιλοτικά και σήμερα σιτίζονται 14.000 μαθητές. Του χρόνου θα σιτίζονται περίπου 100.000 μαθητές. Και, όπως γνωρίζετε, αυτός ο αριθμός θα διευρυνθεί ακόμη περισσότερο το 2019 όταν θα αρχίσουν να εφαρμόζονται και τα λεγόμενα αντίμετρα, διότι μεταξύ των οποίων είναι και η σταθερή ετήσια οικονομική ενίσχυση για την παροχή δωρεάν σχολικών γευμάτων στα Δημοτικά σχολεία. [Σημείωση: Το 2019 πάνω από 300.000 παιδιά του Δημοτικού και 150.000 του Γυμνασίου, συνολικά, δηλαδή, 450.000 παιδιά θα σιτίζονται δωρεάν].
Το δεύτερο, στο οποίο θα ήθελα να σταθώ -και εδώ θα ήθελα να πω ότι είμαι εξαιρετικά περήφανος που τα έχουμε καταφέρει- είναι ότι η χώρα μας βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο κύμα, μιας προσφυγικής κρίσης πρωτοφανούς. Και πιστεύω ότι δίδαξε ήθος, δίδαξε αλληλεγγύη η χώρα μας σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Και κυρίως οι νησιώτες μας, αλλά και όλοι οι πολίτες, με κάποιες εξαιρέσεις, βέβαια, που πάντοτε επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Θέλω, λοιπόν, να πω ότι έχουμε ήδη 115 σχολεία και 300 τάξεις που λειτουργούν για πάνω από 5.000 προσφυγόπουλα που πηγαίνουν καθημερινά στο σχολειό. Και 450 καθηγητές, επιπλέον, που προσλάβαμε ως αναπληρωτές από χρήματα του δημόσιου προϋπολογισμού, και άλλους 60 συντονιστές εκπαιδευτικούς που είναι σε κάθε προσφυγικό camp για να συντονίζουν αυτή τη διαδικασία. Και από το Σεπτέμβρη θα έχουμε συνολικά 600 τάξεις υποδοχής προσφύγων σε Δημοτικά Σχολεία όλης της χώρας. Κι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό κατόρθωμα και θέλω να ευχαριστήσω όλους τους ανθρώπους που εργάστηκαν και εργάζονται γι’ αυτό, διότι εργάζονται όχι σα μια υποχρέωση, αλλά γιατί παίρνουν και μεγάλη ευχαρίστηση μέσα από αυτή τη διαδικασία.
Θα πάω τώρα, φεύγοντας από τη Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια και θα μιλήσω για το σύστημα εισαγωγής. Όπως σας είπα εισαγωγικά, σχεδιάζουμε τη ριζική αναβάθμιση των δυο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, κάτι που θα οδηγήσει στην κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων, τουλάχιστον έτσι όπως τις γνωρίσαμε μέχρι σήμερα, μια διαδικασία η οποία δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι αδιάβλητη, ίσως ό,τι πιο αδιάβλητο έχει γίνει σ’ αυτή τη χώρα, αλλά δεν υπάρχει όμως και αμφιβολία ότι είναι απάνθρωπη, εξοντωτική, την έχουμε ζήσει οι περισσότεροι.
Σχεδιάζουμε, λοιπόν, την αναβάθμιση των δυο τελευταίων τάξεων που σημαίνει λιγότερα μαθήματα με περισσότερες ώρες. Που σημαίνει έμφαση στη σχολική ζωή, που σημαίνει ότι το εθνικό απολυτήριο θα είναι αυτό το οποίο θα ορίζει την κατανομή των εισακτέων στις σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ενδεχομένως ο Υπουργός αργότερα να σας πει περισσότερες λεπτομέρειες.
Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: Θέλω να ξεκινήσω λέγοντας ότι έχω τη χαρά και ως απόφοιτος Πολυτεχνικής Σχολής, για ένα θέμα που μας ταλαιπωρούσε δεκαετίες, από τότε που ήμουν στη Σύγκλητο του Μετσόβιου και συνδικαλιστής, ως φοιτητής του Πολυτεχνείου, λύνουμε ένα θέμα, προχωράμε στην επίλυση ενός θέματος πολύ σημαντικού.
Αναγνωρίζουμε τα πενταετή προγράμματα σπουδών ως πτυχία με ενσωματωμένο μεταπτυχιακό. Δηλαδή αναγνωρίζουμε τα πενταετή προγράμματα σπουδών ως Masters. Πρόκειται, επαναλαμβάνω, για την ικανοποίηση ενός χρόνιου αιτήματος κι ενός χρόνιου προβλήματος που αφορά τους πτυχιούχους των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων με πενταετή φοίτηση. Ταυτόχρονα, όμως, προχωράμε και σε μια διαδικασία ουσιαστικής αναβάθμισης των Ανώτατων Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που πρέπει να μην είναι κατ’ όνομα αλλά κατ’ ουσία. Κι αυτό έχει να κάνει και με την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά και με τους τίτλους των σπουδών.
Και θα σας πω ότι ξεκινάμε αυτή την προσπάθεια μέσα από μια εμβληματική πρωτοβουλία, που έχει ειδική αναφορά στα ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά που όπως θα γνωρίζετε, συνεργάζονται αρμονικά για την επίτευξη των στόχων τους στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Πρόθεσή μας λοιπόν και επιθυμία μας, είναι μετά από διαδικασίες αξιολόγησης, αυτά τα δύο Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, να δημιουργήσουν ένα νέο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, ένα νέο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Στο πλαίσιο αυτού του Πανεπιστημίου, που βεβαίως θα έχει τμήματα 4ετούς φοίτησης που θα προκύψουν από τη συγχώνευση των αντίστοιχων τμημάτων που είναι στα δύο Ιδρύματα, θα δημιουργηθούν και θα ιδρυθούν και νέες διετείς δομές που θα παρέχουν διπλώματα ευρωπαϊκών επαγγελματικών προσόντων για αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων. Ουσιαστικά προχωράμε σε μια ποιοτική αναβάθμιση του θεσμού των Ανώτατων Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ξεκινώντας από τα ΤΕΙ της Αθήνας και του Πειραιά.
Πολύ γρήγορα, τις επόμενες μέρες φέρνουμε στη Βουλή ένα νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ένα νομοσχέδιο που δίνει τη δυνατότητα δωρεάν φοίτησης στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών σε όλους τους φοιτητές που έχουν ανάγκη, που έχουν οικονομική δυσκολία. Δε θα μένει κανένας φοιτητής έξω από τη μεταπτυχιακή φοίτηση για οικονομικούς λόγους.
Διασφαλίζουμε την ακαδημαϊκότητα των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών με διαφάνεια και εξορθολογισμό στους προϋπολογισμούς των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών. Ορίζουμε ανώτατο όριο απολαβών των καθηγητών από τα έσοδα που προκύπτουν από τα μέλη φοίτησης στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Ενισχύουμε όμως ταυτόχρονα και τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών που λειτουργούν χωρίς τέλη φοίτησης. Επίσης στο νομοσχέδιο αυτό κάνουμε ουσιαστικές παρεμβάσεις και σε ό,τι αφορά τη διοίκηση των ΑΕΙ. Ενισχύουμε την αντιπροσωπευτικότητα των οργάνων Διοίκησης, μέσα από την εμπέδωση της δημοκρατίας και του πλουραλισμού.
Οι Αντιπρυτάνεις θα εκλέγονται σε ξεχωριστό ψηφοδέλτιο και όχι σε κοινό ψηφοδέλτιο με τους Πρυτάνεις για την καλύτερη αντιπροσώπευση των μελών του προσωπικού στα όργανα Διοίκησης. Η αλλαγή αυτή πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερες συναινέσεις που έχουν ανάγκη σήμερα τα Πανεπιστήμιά μας, αλλά και όλες οι Διοικητικέ δομές έχουν ανάγκη από συναινέσεις. Αλλά θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερη διαφάνεια, σε καλύτερο έλεγχο και νομίζω ότι θ’ αποτρέψει και κακώς κείμενα, φαινόμενα που είχαμε στο παρελθόν, όπου μειοψηφικές ομάδες στο δεύτερο γύρο εκλογής των Πρυτανικών Αρχών, έπαιζαν διάφορα παιχνίδια στην πλάτη της ακαδημαϊκής πλειοψηφίας.
Οι φοιτητές μένουν απ’ έξω από τη διαδικασία εκλογής, δε μένουν όμως έξω από τα όργανα. Οι φοιτητές συμμετέχουν στα όργανα Διοίκησης, για την πιο δημοκρατική αντιπροσώπευση σ’ αυτά, μέσα από τις δικές τους διαδικασίες, μέσα απ’ αυτούς που θα ορίζουν τα δικά τους συλλογικά όργανα. Επαναλαμβάνω, ίσως, ο Υπουργός να θελήσει αργότερα να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες γι’ αυτό το πολύ σημαντικό νομοσχέδιο που κατατίθεται στη Βουλή τις επόμενες μέρες. Επιτρέψτε μου να πω δυο λόγια για την έρευνα και την καινοτομία.
Είναι βασική μας επιλογή να στηρίξουμε την έρευνα και την καινοτομία κυρίως γιατί θεωρούμε ότι ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της χώρας είναι το ανθρώπινο δυναμικό και βεβαίως γνωρίζουμε πολύ καλά ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα φαινόμενο της εποχής, το λεγόμενο brain drain, δηλαδή την φυγή Ελλήνων υψηλά καταρτισμένων, μορφωμένων με μεταπτυχιακές σπουδές επιστημόνων στο εξωτερικό. Σε αυτή την κατεύθυνση, παρά τις τρομακτικές δημοσιονομικές δυσκολίες που όλοι ξέρετε, από την πρώτη χρονιά από το 2015, αυξήσαμε τις δαπάνες για την έρευνα και την καινοτομία κατά 200 εκατ. ευρώ συνολικά, μέσα από τον προϋπολογισμό και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Και φυσικά έχουμε προχωρήσει σε στοχευμένη στρατηγική σε ό,τι αφορά τα ΕΣΠΑ ώστε να χρηματοδοτούνται θέσεις εργασίας για νέους επιστήμονες. Έχουμε δώσει υποτροφίες σε υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες και να τονίσω ότι οι υποψήφιοι διδάκτορες και μεταδιδάκτορες για πρώτη φορά έχουν τη δυνατότητα να είναι οι ίδιοι επιστημονικοί υπεύθυνοι των προγραμμάτων που προτείνουν και να μην είναι έρμαια κάποιων Καθηγητών, που θα πρέπει εσαεί να υπηρετούν. Αλλά πρέπει να έχουν ισότιμη σχέση με τους Καθηγητές τους.
Ιδρύσαμε το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας το λεγόμενο ΕΛΙΔΕΚ, το οποίο λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς το ΕΣΠΑ και θα διοχετεύσει με τρόπο εμπροσθοβαρή πρόσθετους πόρους ύψους 240 εκατ. ευρώ για την έρευνα σε Πανεπιστήμια, Τεχνολογικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα μέχρι το 2019.
Και έχουμε σχέδιο σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης και με τη στήριξη του Ταμείου Επενδυτικών Συμμετοχών να αξιοποιήσουμε τα ερευνητικά αποτελέσματα και να δημιουργήσουμε εταιρείες Start up που θα δημιουργηθούν από νέους επιστήμονες, νέους ερευνητές οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να δουν στην πράξη πως η δουλειά τους και οι σκέψεις τους και οι ιδέες τους μπορούν να έχουν εφαρμογή στην πραγματική οικονομία και να έχουν οφέλη από αυτό.
Η επένδυση στη γνώση, στην τεχνολογία, στην καινοτομία πρέπει να είναι βασική στρατηγική της χώρας και όχι μόνο της Κυβέρνησης αυτής, αλλά πιστεύω ότι αν ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της χώρας είναι η γεωγραφική της τοποθεσία, ένα δεύτερο πλεονέκτημα είναι το ανθρώπινο δυναμικό της και ίσως το γεγονός ότι η κουλτούρα μας είναι τέτοια, που έχουμε την γνώση ως υψηλή αξία. Δεν είναι μειονέκτημα το γεγονός ότι θέλαμε και θέλουμε οι περισσότερες οικογένειες τα παιδιά μας να σπουδάσουν.
Στη σημερινή εποχή, μια ανταγωνιστική εποχή, την εποχή των νέων τεχνολογιών που η γνώση τρέχει με τεράστια ταχύτητα είναι το μεγάλο πλεονέκτημα για κάθε νέο παιδί, ανεξάρτητα από τις συγκυριακές δυσκολίες της αγοράς εργασίας, ανεξάρτητα από το αν σήμερα δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί με το πτυχίο και με το μεταπτυχιακό μια θέση εργασίας. Εντούτοις το πτυχίο, το μεταπτυχιακό που αντανακλούν γνώσεις και αντανακλούν τη δημιουργία ανθρώπων σκεπτόμενων και ανθρώπων που μπορούν να είναι σημαντικοί και να έχουν δυνατότητα να ανταπεξέλθουν σε δυσκολίες, είναι το σημαντικότερο εφόδιο.
Όμως θα έλεγα ότι αυτή την ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας αν δεν την αξιοποιήσουμε με σχέδιο, με πρόγραμμα, δεν θα φέρουμε πολλά αποτελέσματα. Θέλουμε να επενδύσουμε στη νέα γενιά και στην εκπαίδευση και στην έρευνα και στην καινοτομία. Αλλά θέλουμε να δώσουμε και δυνατότητες στους νέους ανθρώπους να μείνουν στην χώρα και να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους.
Σε αυτή την κατεύθυνση επαναφέρουμε από τη ναφθαλίνη ένα θεσμό: τον θεσμό της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Επανιδρύουμε τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να χαράζουμε ενιαία και οριζόντια πολιτική για τη νέα γενιά και να προχωρούμε σε αναβάθμιση των θεσμικών εργαλείων για την άμεση πραγματοποίηση αυτής της πολιτικής και κυρίως και για την αξιοποίηση πόρων, ευρωπαϊκών πόρων, που δυστυχώς μέχρι σήμερα έμεναν αναξιοποίητοι.
Θα κλείσω με δυο ακόμη σημαντικές δεσμεύσεις. Αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα που υπάρχει στη στελέχωση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης περίπου 20.000 από τους καθηγητές και τους δασκάλους είναι αναπληρωτές, καλύπτουμε δηλαδή ανάγκες με προσλήψεις ετησίως αναπληρωτών, αναλαμβάνουμε τη δέσμευση να προχωρήσουμε σιγά – σιγά στην επίλυση αυτού του προβλήματος και πιστεύουμε ότι το τριετές αυτό πλάνο θα πρέπει να έχει και ως ορίζοντα την επίλυση αυτού του προβλήματος.
Πιστεύουμε ότι μέχρι τέλος του έτους θα μπορούμε να ανακοινώσουμε με πιο συγκεκριμένους όρους το πώς, με ποιο τρόπο μέσα στην τριετία θα καταφέρουμε να καλύψουμε το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αναγκών.
Και η δεύτερη δέσμευση αφορά την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Είναι γνωστό σε όλους μας, σε όλους εσάς κυρίως που ασχολείστε με το εκπαιδευτικό ρεπορτάζ αλλά και τους πανεπιστημιακούς, τους ακαδημαϊκούς ότι υπήρξε μια τεράστια περικοπή λειτουργικών και ανελαστικών δαπανών στα ελληνικά Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.
Αποφασίζουμε και δεσμευόμαστε να επαναφέρουμε στα επίπεδα των αναγκών τις λειτουργικές δαπάνες στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, θα ενισχύσουμε τα Πανεπιστήμια με επιπρόσθετα 65 εκατ. ευρώ από το 2018 και μετά, ώστε να αυξήσουμε δηλαδή τον προϋπολογισμό σε ό,τι αφορά την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, τα Πανεπιστήμια ειδικότερα ώστε να μπορέσουμε να καταφέρουμε να καλύψουμε το σύνολο των ανελαστικών τους δαπανών, που σήμερα δεν μπορούν να ικανοποιηθούν.
Με αυτές τις προτάσεις τις σκέψεις τις ιδέες και κυρίως με την πολύ μεγάλη όρεξη να δουλέψουμε, σήμερα ξεκινάμε ένα τριετές πλάνο που πιστεύουμε ότι θα αναμορφώσει την εικόνα της παρεχόμενης εκπαίδευσης στην πατρίδα μας. Από το προνήπιο από τα 4 χρόνια, έως και τα μεταπτυχιακά έως και τους ερευνητές και με τους μεταδιδακτορικούς φοιτητές. Η γνώση είναι ένα σπουδαίο, το μεγαλύτερο αγαθό το σπουδαιότερο αγαθό, η εκπαίδευση, η ποιοτική εκπαίδευση είναι η επένδυση στο μέλλον για τον τόπο και θέλουμε να δώσουμε έμφαση, να στηρίξουμε το δημόσιο σχολείο, το δημόσιο Πανεπιστήμιο με ίσους όρους για τον κάθε Έλληνα πολίτη.
Στοχεύουμε σε ένα ποιοτικό δημόσιο σχολείο, σε ένα σχολείο ποιότητας και ισότητας και πιστεύουμε και σε ένα αναβαθμισμένο δημόσιο Πανεπιστήμιο, που θα βγάζει ανθρώπους με δεξιότητες, ικανότητες, που θα μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες σκληρές ανάγκες της αγοράς, αλλά που θα είναι επαρκώς μορφωμένοι πολίτες για ό,τι επιλέξουν να κάνουν στη ζωή τους.
Σας ευχαριστώ.
