Θα ήθελα, για άλλη μια φορά, να καλωσορίσω θερμά τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, κύριο Αλ-Σίσι και τον αγαπητό Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Νίκο Αναστασιάδη και να τους ευχαριστήσω για τις εξαιρετικά σημαντικές μας συνομιλίες που είχαμε σήμερα εδώ στο όμορφο νησί της Κρήτης, σε αυτή την όμορφη γωνιά της Κρήτης, στην Ελούντα.
Και χαίρομαι ιδιαίτερα που φιλοξενούμε εδώ στην Ελούντα, την 6η Σύνοδο Κορυφής, την 6η Σύνοδο της τριμερούς συνεργασίας των χωρών μας.
Θα ήθελα να πω ότι η επιλογή της Κρήτης έχει έναν ισχυρό συμβολισμό, όχι μόνο γιατί βρίσκεται στο μέσοv, θα έλεγε κανείς, στο πιο κοντινό σημείο ανάμεσα στις χώρες μας, το πιο κοντινό σημείο της Ελλάδας, στην Αίγυπτο και στην Κύπρο κατ΄ επέκταση, αλλά κυρίως, διότι το νησί αυτό εδώ, αποτελεί εδώ και χιλιετίες ένα σταυροδρόμι των κοινών μας πολιτισμών. Και γενικότερα θα έλεγα, αποτελεί πολιτιστικό και οικονομικό σταυροδρόμι της Μεσογείου με ιδιαίτερα σημαντική γεωστρατηγική αξία και σημασία διαχρονικά, αλλά βεβαίως και στις μέρες μας. Και είναι και ένα νησί, που πολύ σύντομα θα είναι ενεργειακά αυτόνομο, καθώς ολοκληρώνουμε την καλωδιακή διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά θα καταστεί και κόμβος μεταφοράς αερίου, αλλά και ηλεκτρικής ενέργειας. Και αυτό ήταν, άλλωστε, ένα από τα σημαντικά σημεία και της τριμερούς συζήτησης και συνεννόησης που είχαμε, εννοώ τον τομέα της ενέργειας. Ο τομέας της ενέργειας ήταν ένα από τα σημαντικά σημεία συζήτησης που είχαμε σήμερα εδώ στην Ελούντα.
Όμως, θα έλεγα ότι αυτή η συνάντηση έχει και ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς διεξάγεται σε μια περίοδο μεγάλων προκλήσεων, όπου εντείνεται η αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, ενώ επιδεινώνεται και η ένταση στην Ευρώπη και στη Δύση γενικότερα. Αποκτά, συνεπώς, ιδιαίτερη σημασία η δυνατότητα εμβάθυνσης της συνεργασίας μας, καθώς η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος αποτελούν πυλώνα σταθερότητας σε μια αποσταθεροποιημένη περιοχή. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον αστάθειας, η ενίσχυση λοιπόν, των εμπορικών, των μεταφορικών, των ενεργειακών, των πολιτιστικών, των τουριστικών και ψηφιακών δικτύων στις χώρες μας που βρίσκονται σε αυτή την κρίσιμη περιοχή του πλανήτη, απελευθερώνει, κατά την εκτίμησή μας, μοναδικές προοπτικές για το μέλλον, όχι μόνον των χωρών μας, όχι μόνον της περιοχής μας, αλλά συνολικότερα, θα έλεγα, αποτελεί μια πολύ σημαντική υπόθεση για την παγκόσμια συνεργασία, την οικονομική πρόοδο και την ειρήνη.
Στο πλαίσιο αυτό, είχαμε σήμερα την ευκαιρία να μιλήσουμε εκτενώς και για τις περιφερειακές εξελίξεις. Τονίσαμε τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου ως περιφερειακός ευρωπαϊκός πυλώνας σταθερότητας, αλλά βεβαίως και τον αναντικατάστατο –θα έλεγα- ρόλο της Αιγύπτου για την περιοχή μας. Διότι για μας είναι απόλυτα σαφές –και εγώ με τον Νίκο ήμασταν από τους πρώτους που το επισημαίναμε αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε όλες τις Συνόδους Κορυφής, σήμερα χαιρόμαστε που βλέπουμε αυτή την άποψη να την υιοθετούν σχεδόν όλοι οι εταίροι μας στην Ε.Ε.- ότι λύσεις στα σημαντικά προβλήματα της περιοχής, χωρίς την ενεργητική και δημιουργική συμμετοχή της Αιγύπτου, δεν μπορεί να υπάρξει.
Λύσεις στο Παλαιστινιακό και στο ζήτημα της Λιβύης. Λύσεις λοιπόν, σε αυτά τα καυτά ζητήματα, δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς την Αίγυπτο. Ισορροπία στη Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και στη Δυτική Αφρική δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την Αίγυπτο. Αντιμετώπιση αποτελεσματική της τρομοκρατίας, αλλά και έλεγχος των ροών των προσφυγικών, των μεταναστευτικών από την Αφρική δεν μπορεί να υπάρξουν χωρίς την ουσιαστική, εποικοδομητική συνεισφορά της Αιγύπτου.
Συνεπώς, είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς για την ολοένα και διευρυνόμενη σταθεροποίηση και οικονομική, αλλά και κοινωνική, στη γειτονική μας χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό, υποστηρίξαμε, σήμερα, και τη διαρκή στήριξή μας στην προοπτική δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό και στις προσπάθειες του Προέδρου Αναστασιάδη για λύση στο Κυπριακό, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και βεβαίως εκφράσαμε τη στήριξή μας στην επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών.
Επιτρέψτε μου εδώ μια παρένθεση: Ως Ελλάδα υποστηρίζουμε την επανέναρξη των διαβουλεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού, αλλά υποστηρίζουμε σταθερά ότι η επανέναρξη των διαβουλεύσεων για την ασφάλεια πρέπει να γίνει από το σημείο που τερματίστηκαν οι προηγούμενες συνομιλίες στο Κρανς Μοντάνα, στη βάση του πλαισίου Γκουτιέρες, με κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων από το νησί.
Οι τρεις μας συμφωνήσαμε ότι το Διεθνές Δίκαιο και ο σεβασμός του, αποτελούν τη μόνη βάση στην οποία μπορούν να οικοδομηθούν σταθερές σχέσεις φιλίας μεταξύ όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Εκφράσαμε σαφώς δε, τη στήριξή μας στην Κύπρο στην προσπάθειά της να αξιοποιήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο σε ό,τι αφορά την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη και να προχωρήσει στην αξιοποίησή τους, έναντι οποιασδήποτε απειλής τρίτης χώρας. Και, βεβαίως, τονίσαμε τη σημασία που έχουν οι εξορύξεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου για όλο τον Κυπριακό λαό. Και Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.
Στο πλαίσιο αυτό, είχα την ευκαιρία και εγώ με τον Πρόεδρο Σίσι, στη διμερή μας συνάντηση, να κουβεντιάσουμε περαιτέρω, καθώς και οι δύο αντιλαμβανόμαστε τη μεγάλη σημασία που έχει η οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ των χωρών μας, και συμφωνήσαμε να βρούμε τον τρόπο να παρακάμψουμε τις όποιες τεχνικές δυσκολίες και να συμφωνήσουμε να προχωρήσουμε το συντομότερο δυνατόν σε συμφωνία για το ζήτημα αυτό.
Βεβαίως, συνομιλήσαμε γενικότερα για τις αλλαγές στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, στις οποίες πρωτοστατούν οι χώρες μας και δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των νέων ενεργειακών διόδων, την προστασίας τους από απειλές, μεταξύ άλλων και μέσω της συνεργασίας μας με τρίτες χώρες. Τονίσαμε τις μεγάλες ευκαιρίες που ανοίγονται για μεταφορά LNG μέσω των σταθμών στη Ρεβυθούσα και στην Αλεξανδρούπολη, αλλά και λόγω της ανάπτυξης του μεγάλου project, του EastMed, του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στην Κρήτη και από εκεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Παράλληλα, τονίσαμε τη σημασία που έχει η εξεύρεση πολιτικής λύσης στη συριακή κρίση.
Τονίσαμε την υποστήριξή μας στην εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης του Ειδικού Εκπροσώπου του ΟΗΕ για τη Λιβύη, για την αποκατάσταση της σταθερότητας στη Λιβύη.
Χαιρετίσαμε τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Αιγύπτου για την αποκλιμάκωση των βίαιων εντάσεων στη Λωρίδα της Γάζας και για τη συμφιλίωση, ενώ εκφράσαμε και την πάγια στήριξή μας στην επανέναρξη άμεσων και αξιόπιστων συνομιλιών για μια λύση βιώσιμη στο Παλαιστινιακό ζήτημα, που βεβαίως θα ικανοποιεί και το δίκαιο αίτημα των πολιτών του Ισραήλ για ασφάλεια, αλλά και το δίκαιο αίτημα του παλαιστινιακού λαού για βιώσιμο και ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος, στη βάση των συνόρων του 1967 και με τα Ανατολικά Ιεροσόλυμα ως πρωτεύουσα.
Θέλω να επισημάνω, ότι ο ρόλος της Αιγύπτου και η συνεργασία μας έχει μια ιδιαίτερη αξία, όχι μόνον για την περιοχή, αλλά, όπως είπα πιο πριν, και για την Ε.Ε.. Είπα πριν ότι αυτό το κατανοούν πλέον όλοι οι εταίροι μας στην Ευρώπη, στην Ε.Ε.. Σε αυτό το πλαίσιο, τόσο εγώ, όσο και ο Νίκος Αναστασιάδης, στηρίζουμε τη συζήτηση για μια στρατηγική σχέση όχι μόνο Ελλάδας-Κύπρου και Αιγύπτου, αλλά Ε.Ε. και Αιγύπτου, που θα περιλαμβάνει βεβαίως, τη διαρκή στήριξη αυτής της σημαντικής χώρας σε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις, αλλά και την οικονομική στήριξη της Αιγύπτου.
Θέλω να χαιρετήσω σε αυτή την κατεύθυνση, την απόφαση να διεξαχθεί σύντομα, τον ερχόμενο Φλεβάρη, στην Αίγυπτο, η Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε.-Αραβικού Συνδέσμου με μια ευρεία ατζέντα για τις σχέσεις της Ε.Ε. με τον αραβικό κόσμο. Και βεβαίως, να επισημάνω ότι και εμείς στην Αθήνα, το επόμενο διάστημα, θα πραγματοποιήσουμε την ετήσια Ευρωαραβική Διάσκεψη στο τέλος του μήνα, αν δεν κάνω λάθος, που συμβάλει στην κατεύθυνση αυτή.
Τέλος, μιλήσαμε εκτενώς και για τις πολλές ευκαιρίες που παρουσιάζονται σε διμερές και τριμερές επίπεδο σε διαφόρους τομείς, στην οικονομία, στις μεταφορές, στην παιδεία, στην ψηφιακή πολιτική. Αλλά μιλήσαμε και για τη συνεργασία των ομογενών μας. Μιλήσαμε δε, ειδικότερα για τις ευκαιρίες που ανοίγονται για ελληνικές και κυπριακές εταιρείες με την ανάπτυξη του νέου Καϊρου και του μεγάλου αυτού έργου της Δεύτερης διώρυγας του Σουέζ και υπογράψαμε, όπως είδατε λίγο πριν, σχετικά Μνημόνια Συνεργασίας στους τομείς των μικρομεσαίων και νεοφυών επιχειρήσεων, της συνεργασίας των φορέων επενδύσεων, της εκπαίδευσης και των τελωνείων, ενώ υπογράψαμε με την Αίγυπτο και διμερή συμφωνία κοινωνικής ασφάλισης, που λύνει ένα ζήτημα που είχε μείνει ανοιχτό για πάρα πολλά χρόνια και αφορά Αιγύπτιους που είχαν εργαστεί κατά το παρελθόν στην Ελλάδα.
Παράλληλα, συζητήσαμε για το Συνεργατικό Δίκτυο Καινοτομίας, που βασίζεται πλέον σε ένα φιλόδοξο τριμερές σχέδιο δράσης, ενώ υποστηρίζεται από την λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας και από Κέντρα στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Και συμφωνήσαμε στην περαιτέρω ανάδειξη του προγράμματος ΝΟΣΤΟΣ, που αποτελεί πλατφόρμα συνεργασίας των ομογενειακών μας οργανώσεων και προβολής της πολιτισμικής μας συνεργασίας.
Και ένα σημαντικό, επίσης, θέμα το οποίο συμφωνήσαμε και αφορά τον καλύτερο συντονισμό της τριμερούς μας συνεργασίας, είναι η δημιουργία μιας μόνιμης γραμματείας της τριμερούς συνεργασίας, με έδρα την Κύπρο.
Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρώ ότι η σημερινή συνάντηση εδώ στην Κρήτη, στην Ελούντα, έχει μια ξεχωριστή σημασία στην πορεία της περαιτέρω ενίσχυσης της στρατηγικής μας συνεργασίας. Είμαι βέβαιος ότι και οι δύο Πρόεδροι ίσως θα ήθελαν να μείνουν λίγο παραπάνω εδώ στην όμορφη Κρήτη, αλλά ίσως κάποια άλλη στιγμή να έχουν την ευκαιρία, καθότι η Κρήτη μπορεί να αποτελέσει ένα μόνιμο πεδίο συνάντησης στον ελλαδικό χώρο, εξαιτίας της συμβολικής της σημασίας, αλλά και της ομορφιάς της. Ένα μόνιμο σημείο συνάντησης αυτής της τριμερούς μας συνεργασίας, που εμβαθύνεται, προχωρά και αποτελεί και πιλότο, θα έλεγα, και για άλλου τέτοιου είδους συνεργασίες με στόχο τη συνανάπτυξη, τη συνεργασία, την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή.
Και πάλι σας καλωσορίζω και σας ευχαριστώ θερμά.
