Σας ευχαριστώ κυρία Γεννηματά για την ερώτηση την οποία μου καταθέσατε. Σταθήκατε αρκετά στην εισαγωγική σας τοποθέτηση στην ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος. Επιτρέψτε αυτό να το θίξω περισσότερο στην δευτερολογία μου και να αξιοποιήσω την πρωτολογία μου για να σας πω πώς αντιμετωπίζουμε εμείς αυτό το πρόβλημα, το οποίο, νομίζω, ότι όλοι δεχόμαστε πως έχει έρθει για να μείνει. Είναι ένα πρόβλημα το οποίο έχει διεθνή διάσταση. Είναι ευρωπαϊκό ζήτημα, έχει όμως και μία εθνική διάσταση. Έχει σοβαρό κοινωνικό αντίκτυπο και -ας μην κοροϊδευόμαστε- έχει πολλές αντικειμενικές δυσκολίες διαχείρισης. Δυστυχώς, άστοχες αποφάσεις του πρώτου καιρού το γιγάντωσαν και οι αρχικές προσφυγικές ροές έχουν μετατραπεί σε μία μεταναστευτική καταιγίδα.
Η αλήθεια είναι ότι από τη στιγμή που πάρθηκε η ευρωπαϊκή απόφαση, επί της προηγούμενης Κυβέρνησης, να κλείσουν τα βόρεια σύνορά μας, δυστυχώς ο πυρήνας του προβλήματος -που είναι η δυσκολία της φύλαξης των ανατολικών συνόρων σε συνδυασμό με τα κλειστά βόρεια σύνορά μας- έχει οδηγήσει στην έξαρση του προβλήματος, το οποίο καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Όμως, δεν εθελοτυφλούμε, ούτε μας ενδιαφέρει να αναλώσουμε πολύ χρόνο, να αποδώσουμε ευθύνες στους προηγούμενους. Έχουμε χρέος να δούμε κατάματα την πραγματικότητα και έχουμε χρέος να αναλάβουμε τις ευθύνες μας όλοι μαζί. Και σε αυτήν την προσπάθεια θα ζητήσω και τη δική σας στήριξη, εντός και κυρίως, εκτός Ελλάδος, σε μια σειρά από ζητήματα στα οποία πιστεύω ότι υπάρχει απόλυτη συναντίληψη, τουλάχιστον για την ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος και για τις υποχρεώσεις που πρέπει να αναλάβει η Ευρώπη.
Ανοίγω μία παρένθεση. Με κατηγορήσατε ή μου προσάψατε ότι δεν θίγω το θέμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Φαντάζομαι ότι δεν θα διέφυγε της προσοχής σας ότι χθες στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αφιέρωσα ουσιαστικά το σύνολο της ομιλίας μου και όλες τις δημόσιες παρεμβάσεις μου επισημαίνοντας την ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος, θέτοντας με επιτακτικό τρόπο την ανάγκη η Ευρώπη να προχωρήσει στην αναμόρφωση του Δουβλίνου, το οποίο χαρακτήρισα άκρως προβληματικό και ξεπερασμένο.
Έθεσα επίσης προ των ευθυνών τους και κόμματα τα οποία ανήκουν στη δική μας πολιτική οικογένεια, στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, και επανέλαβα κάτι το οποίο έχω πει πολλές φορές: Ότι δεν γίνεται η Ευρώπη της αλληλεγγύης να αποδέχεται χώρες που από τη μία μπορεί να απολαμβάνουν τα οφέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης -παραδείγματος χάρη την πρόσβαση στη ζώνη του Σένγκεν- και από την άλλη να αρνούνται πεισματικά τον οποιοδήποτε, έστω και τον ελάχιστο, επιμερισμό του προβλήματος σε ευρωπαϊκή βάση.
Τα ζητήματα, λοιπόν, αυτά έχουν τεθεί και θα τεθούν με ακόμα μεγαλύτερη έμφαση, καθώς στη νέα Κομισιόν που ξεκινά τις εργασίες της από την 1η Δεκεμβρίου έχουμε το προνόμιο ως χώρα να έχουμε Αντιπρόεδρο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πρώτη φορά, υπεύθυνο και για τα ζητήματα του προσφυγικού – μεταναστευτικού. Έχω ξεκαθαρίσει ότι αυτός είναι ο φάκελος με τον οποίο κατά προτεραιότητα πρέπει να ασχοληθεί η κυρία von der Leyen. Μάλιστα ο ίδιος ο κ. Σχοινάς, έχει δεσμευτεί ότι, μέχρι τον Φεβρουάριο, θα καταθέσει κάποιες από τις πρώτες σκέψεις-κατευθύνσεις, για το πώς η νέα Επιτροπή αντιλαμβάνεται τη διαχείριση αυτού του ζητήματος.
Υπάρχει, λοιπόν, η ευρωπαϊκή διάσταση. Πολύ σημαντική. Το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό, δεν είναι διμερές με την Τουρκία. Και δεν θα κουραστούμε να το λέμε. Εμείς όμως βρισκόμαστε στο «μάτι του κυκλώνα», αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις του προβλήματος. Άρα, καλά και ωραία αυτά τα οποία λέμε για την Ευρώπη, η χώρα όμως χρειάζεται μια εθνική στρατηγική διαχείρισης ενός οξύτατου προβλήματος, το οποίο δεν είμαστε βέβαιοι αν θα γίνει βελτιωθεί ή θα χειροτερέψει. Και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε ειλικρινά για όλα τα ενδεχόμενα.
Λέω λοιπόν -ακόμα μια φορά- στην εθνική αντιπροσωπεία ότι η δική μας πολιτική, η πολιτική που εφαρμόζει αυτή η Κυβέρνηση, έχει αλλάξει. Είναι άλλη η πολιτική αυτής της Κυβέρνησης από εκείνη της Κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Τα σύνορά μας φυλάσσονται και θα φυλάσσονται διότι, προφανώς, η χώρα έχει σύνορα, όχι μόνο στην ξηρά, έχει σύνορα και στη θάλασσα. Οι έλεγχοι στη χώρα εντάθηκαν, ο νέος νόμος επιταχύνει τις διαδικασίες ασύλου και τις επιστροφές σταδιακά. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό δεν μπορεί να γίνει πατώντας ένα κουμπί. Τα ακριτικά νησιά ανακουφίζονται με αναλογική μεταφορά προσφύγων-μεταναστών σε άλλες περιοχές, ενώ -όπως σας είπα- σε διεθνές επίπεδο θα επιμένουμε με τον πιο εμφατικό τρόπο στη βελτίωση του πλαισίου του Δουβλίνου. Το μήνυμά μας είναι ξεκάθαρο: Η Ελλάδα έχει τις αντοχές της, αλλά ξέφραγο αμπέλι δεν είναι. Αυτή η εποχή πέρασε. Αυτό σημαίνει ναι, μια αυστηρότερη πολιτική φύλαξης των συνόρων μας. Σημαίνει κλειστούς φυλασσόμενους χώρους τους οποίους δρομολογούμε. Έχουμε ανακοινώσει ακριβώς που θα γίνουν σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες, σε συζητήσεις οι οποίες δεν είναι πάντα εύκολες.
Αναφερθήκατε στη Σάμο, την οποία όντως έχω επισκεφτεί πολλές φορές. Ένα νησί που αγαπώ ιδιαίτερα και έχω απόλυτη κατανόηση για το μέγεθος του προβλήματος. Το μεγάλο πρόβλημα στη Σάμο, κυρία Γεννηματά -και το ξέρετε εσείς- είναι αυτός ο άθλιος καταυλισμός στο Βαθύ, που είναι μέσα στην πόλη. Αυτός θα κλείσει. Συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει να κλείσει. Στη θέση του θα δημιουργηθεί μία κλειστή φυλασσόμενη δομή. Μεγαλύτερη από αυτό που είχαμε πει; Ναι, μεγαλύτερη από αυτό που είχαμε πει, αλλά μακριά από την πόλη. Τι είναι καλύτερο για τη Σάμο; Να έχει 7.000 πρόσφυγες-μετανάστες σε αυτές τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν σήμερα στον καταυλισμό στο Βαθύ ή μια οργανωμένη δομή μεγαλύτερη από αυτή που είχαμε εκτιμήσει, η οποία θα είναι μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Σάμου; Βέλτιστη λύση δεν υπάρχει σε αυτό το πρόβλημα. Αλλά σίγουρα αυτό το οποίο περιγράφουμε είναι τελικά η καλύτερη δυνατή για το νησί. Και χαίρομαι που και ο Δήμαρχος και ο βουλευτής και οι τοπικοί παράγοντες καταλαβαίνουν ότι αυτή η επιλογή μας είναι η μόνη σωστή και εφαρμόσιμη πολιτική και θα σας καλούσα και εσείς να την στηρίξετε.
Προχωράμε στην αποσυμφόρηση των νησιών. Έχει ανακοινωθεί πολύ συγκεκριμένο σχέδιο: 20.000 πρόσφυγες και μετανάστες, οι πρώτοι 5.000 σε ξενοδοχεία, άλλοι 15.000 σε νέες δομές οι οποίες θα δημιουργηθούν. Αυτοί που μεταφέρονται είναι πρωτίστως οικογένειες, θέλω να το ξεκαθαρίσω αυτό. Σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται στην επικράτεια, δεν υπάρχει -ξέρετε- κάποιος μαγικός αλγόριθμος ο οποίος να μπορεί να λύσει αυτό το πρόβλημα. Καταβάλλουμε την καλύτερη δυνατή προσπάθεια να κατανεμηθούν με τον όσο το δυνατόν πιο δίκαιο τρόπο σε όλες τις ελληνικές Περιφέρειες. Και βέβαια σε δομές οι οποίες να μπορούν να τους υποστηρίξουν, ώστε να μένουν αυτοί οι άνθρωποι σε συνθήκες ανθρώπινες, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι έρχεται και χειμώνας. Σας διαβεβαιώνω ότι οι αρμόδιοι Yπουργοί, ο κ. Χρυσοχοΐδης, ο κ. Κουμουτσάκος, ο κ. Στεφανής, ο κ. Θεοδωρικάκος, κάνουν το καλύτερο δυνατό. Ό,τι καλύτερο μπορεί να γίνει για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος γίνεται. Και είμαστε πάντα ανοιχτοί αν υπάρχουν και άλλες προτάσεις, σκέψεις, ιδέες να μπορέσουμε καλή τη πίστει να τις συζητήσουμε.
Αναφερθήκατε στο ζήτημα της φύλαξης των συνόρων. Είναι ξεκάθαρο, κυρία Γεννηματά, ότι πρέπει να συγκροτήσουμε έναν ενιαίο φορέα επιτήρησης των συνόρων κάτω από τον οποίο να τεθούν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις που έχουμε. Και χρειαζόμαστε περισσότερο κόσμο, για αυτό και προχωράμε -έδωσα ήδη ειδική έγκριση- στην πρόσληψη 400 συνοριοφυλάκων στον Έβρο και 800 ακόμα στα νησιά. Και αν κρίνουμε, κυρία Γεννηματά, ότι χρειαζόμαστε και άλλους, ειδικά στον Έβρο, θα τους πάρουμε. Διότι ο Έβρος θα κλείσει. Και εάν και σήμερα έχουμε προβλήματα στον Έβρο, θα τα αντιμετωπίσουμε. Έχω εικόνα της κατάστασης που περιγράψατε στα Διαβατά. Δεν είναι εκτός πραγματικότητας αυτό που είπατε. Αυτή είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζουν αρκετές περιοχές της Βόρειας Ελλάδος.
Με ρωτήσατε για το εθνικό σύστημα ολοκληρωμένης θαλάσσιας επιτήρησης. Καλά κάνατε και με ρωτήσατε, αλλά για ρωτήστε και τον ΣΥΡΙΖΑ. Επί 4,5 χρόνια γιατί δεν έκανε απολύτως τίποτα; Θα το προχωρήσουμε με τις πιο επείγουσες διαδικασίες και εάν χρειαστεί και νομοθετική παρέμβαση, θα γίνει και αυτή. Είναι έργο της τάξης των 60 εκατομμυρίων, περίπου. Το χρειάζεται εχθές η χώρα. Δεν είναι δυνατόν να μην έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα, να μην βλέπουμε ακριβώς τι γίνεται σήμερα στο Αιγαίο, ειδικά όταν μιλάμε για αποστάσεις σχετικά μικρές. Θα αποκτήσει η χώρα ένα τέτοιο σύστημα το συντομότερο δυνατόν. Μέχρι τότε θα αξιοποιήσουμε τα μέσα τα οποία διαθέτουμε.
Σήμερα θα έχω τη χαρά να συναντήσω την Ένωση Εφοπλιστών, κατόπιν δικού μου προσωπικού αιτήματος. Η Ένωση Εφοπλιστών ανταποκρίθηκε. Θα δωρίσει στο Λιμενικό Σώμα 10 καινούργια φουσκωτά. Είναι ό,τι πιο σύγχρονο θα διαθέτει το Λιμενικό Σώμα με πλήρη εξοπλισμό, θερμικές κάμερες και δυνατότητα να πλέουν και στις πιο αντίξοες καιρικές συνθήκες. Τα πρώτα πέντε θα παραληφθούν μέχρι το Καλοκαίρι και τα επόμενα πέντε μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου, ενώ θα ανακοινωθούν σύντομα και άλλες ενέργειες οι οποίες θα αποσκοπούν στην ενίσχυση του Λιμενικού Σώματος.
Στο επίπεδο του ασύλου και των επιστροφών. Ήδη, οι πρώτες προσλήψεις έχουν γίνει. Θα προσληφθούν 500 υπάλληλοι για να στελεχώσουν τις υπηρεσίες ασύλου. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι οι σημαντικές τομές οι οποίες έγιναν με το νόμο τον οποίο εισηγήθηκε ο κ. Χρυσοχοΐδης επιταχύνουν ουσιαστικά τη διαδικασία ασύλου. Οι ημερομηνίες που θέσατε ήταν με τα παλιά χρονοδιαγράμματα. Αλλά η πραγματικότητα ποια είναι; Κληρονομήσαμε από την προηγούμενη Κυβέρνηση 70.000 εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου και μόνο 1.800 επιστροφές είχαν γίνει, εκ των οποίων οι πιο πολλές ήταν εθελοντικές. Δεν ήταν αποτέλεσμα της κοινής δήλωσης Ελλάδας-Τουρκίας. Επιστροφές θα γίνουν, λοιπόν, και θα γίνουν σύντομα. Θα αποφύγω να βάλω κάποιο συγκεκριμένο αριθμητικό στόχο. Θα γίνουν όμως σημαντικές επιστροφές. Διότι έχουν και ένα σκοπό ακόμα. Δεν θα λύσουμε όλο το πρόβλημα με επιστροφές. Συμβολικά όμως και επικοινωνιακά απέναντι στα άθλια κυκλώματα των διακινητών και απέναντι σε αυτούς που γνωρίζουν ότι έρχονται στη χώρα μας χωρίς προσφυγικό προφίλ, εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία του προηγούμενου συστήματος, το μήνυμα το οποίο στέλνουμε είναι ξεκάθαρο: Ευπρόσδεκτοι στην Ελλάδα είναι αυτοί που επιλέγουμε εμείς να είναι. Αυτοί που δεν είναι ευπρόσδεκτοι στη χώρα μας θα επιστρέφουν πίσω.
Θέλουμε να αλλάξουμε την κατάσταση στις κλειστές δομές. Θα κλείσει σταδιακά η Μόρια. Θα κατασκευαστεί μία σύγχρονη δομή σε άλλη περιοχή. Αυτή είναι η εικόνα την οποία πρέπει να έχουν οι δομές. Στη βόρεια Λέσβο έχει επιλεγεί η περιοχή σε συνεννόηση με τις τοπικές Αρχές. Το ίδιο συμβαίνει στη Χίο. Σε όλες τις περιοχές έχει γίνει η χωροθέτηση. Ξέρουμε πού θα γίνουν αυτές οι δομές. Θα αντικατασταθεί η υφιστάμενη δομή της ΒΙΑΛ -θα κλείσει αυτή η δομή- με μία νέα φυλασσόμενη δομή με ανάλογη χωρητικότητα. Σας μίλησα ήδη για το τι θα γίνει στη Σάμο. Στην Κω και στη Λέρο μετασκευάζονται σε κλειστά κέντρα υφιστάμενες δομές. Δύο χιλιάδες και χίλιοι άνθρωποι θα μπορούν να φιλοξενηθούν σε αυτές. Θα φυλάσσονται. Και στο εσωτερικό θα επικρατούν ανθρώπινες συνθήκες, αξιοπρεπείς, επιπλωμένοι χώροι, δυνατότητες θέρμανσης, ψύξης. Και στον περιβάλλοντα χώρο θα υπάρχουν ιατρεία, κουζίνες και, αν χρειάζεται, χώροι λατρείας. Έτσι είναι οργανωμένα τα κλειστά κέντρα και αλλού όπως στη Γερμανία. Αυτή είναι μία νέα αντίληψη για το πως πρέπει να είναι οργανωμένα τα κλειστά κέντρα, η οποία επιχειρεί να μειώσει τον αριθμό των μεταναστών στα νησιά, φροντίζοντας όμως ταυτόχρονα τόσο για την ασφάλεια των κατοίκων στα νησιά, όσο και για τον έλεγχο των φιλοξενούμενων.
Λαμβάνουμε ξεχωριστή πρόνοια για τις τοπικές κοινωνίες, ειδικά για τα νησιά μας. Στη Λέσβο, Λέρο, Κω, Σάμο, Χίο, θα παραταθούν μέχρι το τέλος του 2020 οι μειωμένοι συντελεστές Φ.Π.Α. Σε όλες τις Περιφέρειες όπου θα κατανέμονται άνθρωποι από τα νησιά θα βελτιωθούν γρήγορα οι υποδομές υγείας, παιδείας, κοινής ωφέλειας, αλλά και τουρισμού. Οι ντόπιοι θα έχουν πάντα προτεραιότητα στις προσλήψεις, ενώ όλες οι εγκαταστάσεις θα αποδοθούν αργότερα στις περιοχές όπου δημιουργούνται. Έχει ήδη συγκροτηθεί ένα ειδικό ταμείο με 50 εκατομμύρια ευρώ -το ονομάζουμε πρόγραμμα «ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»- το οποίο θα στηρίξει τους Δήμους οι οποίοι θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα και στους οποίους θα δημιουργηθούν οι νέες, μεγαλύτερες δομές που θα υποδεχθούν πρόσφυγες και μετανάστες, το δεύτερο κύμα δηλαδή των 15.000, οι οποίοι θα μετακινηθούν εντός των επομένων τριών μηνών.
Για αυτό και επιμένουμε όμως ότι η πολιτική μας για το μεταναστευτικό έχει στόχο, κυρία Γεννηματά, και την αποτροπή. Γι’ αυτό μιλάμε για τον ενιαίο φορέα επιτήρησης. Γι’ αυτό αυξάνουμε τη φύλαξη στα σύνορα. Γι’ αυτό προμηθευόμαστε τάχιστα νέα σκάφη. Υπηρετούμε τη νομιμότητα, επιταχύνοντας τις διαδικασίες παροχής ασύλου, και με νέο προσωπικό στις υπηρεσίες μένουμε σταθεροί στο δίπολο για το οποίο έχω ξαναμιλήσει σε αυτήν την αίθουσα: Ανθρώπινες συνθήκες για τους κατατρεγμένους, ασφαλείς συνθήκες για τους Έλληνες. Η πολιτική μας όμως εξελίσσεται και πρέπει να απαντά και στα δεδομένα που γεννά κάθε μέρα η ίδια η πραγματικότητα και αυτό αλλάζει συνολικά και την οπτική μας για τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε το ζήτημα αυτό.
Κλείνω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, την πρωτολογία μου λέγοντας κάτι το οποίο το γνωρίζετε όλοι και πιστεύω ότι το γνωρίζει και όλη η ελληνική κοινωνία. Αυτή η κρίση έχει έρθει για να μείνει. Η Ευρώπη, δυστυχώς, θα εξακολουθεί να αποτελεί μαγνήτη μετακίνησης από Ασία και Αφρική. Και γι’ αυτό και καλείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο -θα το επαναλάβω- να προστατεύσει τα ανατολικά της σύνορα, αλλά και να μοιραστεί με δίκαιο τρόπο, αυτούς οι οποίοι τελικά θα απολαύσουν το δικαίωμα να μπορούν να μένουν μόνιμα στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η Τουρκία, δυστυχώς, δεν φαίνεται να διδάσκεται από τα αδιέξοδα τα οποία η ίδια προκαλεί. Το είπα και εχθές, θα το επαναλάβω και σήμερα στην εθνική αντιπροσωπεία: Πρέπει να πιεστεί η Τουρκία να τηρήσει και αυτή τις δεσμεύσεις οι οποίες απορρέουν από την Κοινή Δήλωση. Έχει προβλήματα η Κοινή Δήλωση, κυρία Γεννηματά; Ναι, έχει προβλήματα, αλλά είναι το καλύτερο εργαλείο το οποίο έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας. Κοινή Δήλωση σημαίνει υποχρεώσεις και για την Ελλάδα, να γίνονται δηλαδή επιστροφές που δεν γίνονταν. Σημαίνει και υποχρεώσεις για την Τουρκία. Υποχρέωση είναι όταν το Ελληνικό Λιμενικό καλεί την Τουρκική Ακτοφυλακή ενημερώνοντας ότι μία βάρκα έχει ξεκινήσει από τα τουρκικά παράλια, η Τουρκική Ακτοφυλακή να παρεμβαίνει πριν η βάρκα αυτή εισέλθει στα Ελληνικά χωρικά ύδατα. Και ναι, πράγματι η Τουρκία -και πρέπει να αναγνωριστεί αυτό από εμάς με θάρρος- φιλοξενεί εκατομμύρια προσφύγων. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί το ζήτημα αυτό με τον τρόπο που το κάνει, ως μοχλό πίεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά.
Όπως έχω πει και πάλι από αυτό το βήμα, θα κλείσουμε την πόρτα οριστικά στους παράνομους διακινητές ανθρώπων, σε αυτούς οι οποίοι θέλουν να μπουν στη χώρα γνωρίζοντας ότι δεν έχουν προσφυγικό προφίλ. Ανοίγουμε όμως την πόρτα της χώρας μας, όπως το κάναμε πάντα εξάλλου, στους πραγματικά κατατρεγμένους. Υπήρξαμε κι εμείς λαός κατατρεγμένος. Με την ίδια αποφασιστικότητα, λοιπόν, με την οποία διεκδικούμε την ασφάλειά μας, με την ίδια τόλμη υποδεχόμαστε και ενσωματώνουμε όποιον το δικαιούται, όποιον το θέλει και όποιον το μπορεί. Ο πολιτισμός μας, ξέρετε, είναι πολύ ισχυρός για να επηρεαστεί έτσι εύκολα από άλλους. Και η σημαία μας είναι πολύ μεγάλη για να μπορεί να αγκαλιάσει όποιον επιθυμεί να την τιμήσει.
Η Ελλάδα, άλλωστε, ανέκαθεν ταξίδευε πάνω σε άγρια κύματα που προκαλούσαν οι πόλεμοι, οι κρίσεις, οι μετακινήσεις πληθυσμών. Πάντα, όμως, έβρισκε τρόπο να ξεπερνά τις τρικυμίες, να βγαίνει ξανά σε ήρεμα νερά. Είμαι σίγουρος, αισιόδοξος, ότι και τώρα, ως ελληνική κοινωνία, πρέπει να είμαστε ενωμένοι απέναντι σε αυτή την κρίση. Πρέπει να απομονώσουμε τις ακραίες φωνές οι οποίες για λόγους προσωπικής ή ενδεχομένως κομματικής ιδιοτέλειας θέλουν να κάνουν σπέκουλα πάνω σε αυτό το πρόβλημα. Απαιτείται ενωμένοι να ξεπεράσουμε αυτή την κρίση. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι και αυτή τη φορά θα τα καταφέρουμε.
Δευτερολογία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Κυρία Γεννηματά, αν κατάλαβα καλά και από τις δύο τοποθετήσεις σας, ουσιαστική διαφωνία για την πολιτική την οποία πρέπει να ακολουθήσουμε ως χώρα ή ακολουθούμε ή θέλουμε να ακολουθήσουμε, δεν βλέπω να υπάρχει. Συνοψίζω, αφού σας πω ότι η πολιτική αυτή δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική η οποία ακολουθήθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση. Διότι τι έκανε η προηγούμενη Κυβέρνηση; Για ένα χρόνο έκανε την Ελλάδα ένα κέντρο διερχομένων, λέγοντας στην ουσία ότι όλοι είναι ευπρόσδεκτοι, για να βρεθεί ξαφνικά με τα βόρεια σύνορά μας κλειστά. Με μία Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας η οποία συμφωνήθηκε ερήμην της Ελλάδος και η οποία μας βοήθησε να μειώσουμε αρκετά τις ροές. Πλην όμως δεν αξιοποίησε αυτή την ευνοϊκή συγκυρία ώστε να κάνει επιστροφές και να αλλάξει τη διαδικασία χορήγησης ασύλου. Και σίγουρα δεν κληροδότησε στην επόμενη Κυβέρνηση ένα οργανωμένο Υπουργείο ή ένα οργανωμένο σχέδιο για το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτούς οι οποίοι εισέρχονται. Αυτή ήταν η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα έλεγα ότι σε συμβολικό επίπεδο έχει πάντα ως σημείο αναφοράς την περιβόητη φράση του κ. Τσίπρα ότι «στη θάλασσα δεν υπάρχουν σύνορα». Αυτή ήταν, λοιπόν, η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ.
Εμείς ακολουθούμε μια διαφορετική πολιτική. Πού βλέπω, λοιπόν, ότι συμφωνούμε; Σε τέσσερα κεντρικά σημεία: Πρώτον, το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό, δεν είναι μόνο ελληνικό. Είναι και ελληνικό, είναι όμως πρωτίστως ευρωπαϊκό. Τι ζητάμε από την Ευρώπη; Δύο συγκεκριμένα πράγματα: Πρώτον, να υποστηρίξει η Ευρώπη την Ελλάδα, αλλά και όλες τις χώρες που αποτελούν εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να φυλάξουμε από κοινού τα σύνορά μας, ώστε να μπορούν να είναι ασφαλή. Αυτό σημαίνει πόρους, αυτό σημαίνει ανθρώπους και αυτό σημαίνει και διαδικασίες, κυρία Γεννηματά. Η φύλαξη των συνόρων δεν είναι απλά μία κουβέντα την οποία λέμε. Πρέπει να αποφασίσουμε τι ακριβώς θα κάνουμε και τι σημαίνει η φύλαξη των θαλασσίων και των χερσαίων συνόρων μας. Αυτό, λοιπόν, είναι πολύ σημαντικό και είναι ένα ζήτημα το οποίο εγείρω συνέχεια.
Ποιο είναι το δεύτερο το οποίο ζητάμε από την Ευρώπη; Άμεση αλλαγή του Κανονισμού του Δουβλίνου ώστε να μην φορτώνονται οι χώρες πρώτης εισόδου την αποκλειστική διαδικασία της πλήρους εξέτασης αιτήσεων ασύλου. Αυτή η διαδικασία να μπορεί να γίνεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εξάλλου σε αυτή τη λογική κινήθηκε και το προσχέδιο πρότασης του κ. Seehofer, έτσι όπως κατατέθηκε στον δημόσιο διάλογο. Η Γερμανία είναι σύμμαχός μας σε αυτή την προσπάθεια. Επειδή με ρωτήσατε τι λέει η κυρία Μέρκελ. Είναι σύμμαχός μας σε αυτή την προσπάθεια. Αλλού θα βρούμε προβλήματα. Δεν θα τα βρούμε στη Γερμανία, σε αυτή την πολιτική.
Ταυτόχρονα, αυτή η προβληματική δήλωση Ευρώπης-Τουρκίας -θέλω να είμαι ρεαλιστής- δεν εκτιμώ ότι μπορεί να αλλάξει αυτή τη στιγμή. Mπορεί όμως να εφαρμοστεί και να εφαρμοστεί και από τις δύο πλευρές. Δεν γίνεται αυτή τη στιγμή να επικοινωνούμε βάσει της Δήλωσης με την Τουρκική Ακτοφυλακή και να μην παίρνουμε απάντηση για βάρκες που ξέρουμε και ξέρουν ότι ξεκινούν από τα τουρκικά παράλια. Και βέβαια είναι ανεπίτρεπτο -θα το ξαναπώ- η Ελλάδα η οποία είχε υποχρέωση να κάνει επιστροφές να μην τις έχει κάνει. Θα κάνει, λοιπόν, η Ελλάδα επιστροφές και συμφωνούμε ότι πρέπει να γίνουν επιστροφές. Άρα, συμφωνούμε ως προς την ευρωπαϊκή διάσταση του θέματος.
Συμφωνούμε ότι πρέπει να αποσυμφορηθούν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Δεν νομίζω ότι υπάρχει γι’ αυτό καμία διαφωνία. Και αυτό θα γίνει με ένα σχέδιο το οποίο πολύ οργανωμένα έχει παρουσιάσει ο κ. Στεφανής, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και βέβαια με ένα σχέδιο για το πού θα πάνε αυτοί οι άνθρωποι. Ακούω τον προβληματισμό σας ότι θα ήταν καλύτερο να τους πάμε σε διαμερίσματα, σε ξενοδοχεία. Υπάρχουν ευρωπαϊκοί πόροι, καταρχάς, για όλα αυτά. Με ρωτήσατε για την Ευρώπη. Βεβαίως και η Ευρώπη είναι πλήρως ενήμερη για ό,τι κάνουμε και είμαστε σε τακτικές επικοινωνίες με την Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων, η οποία και αυτή έχει την ευθύνη και τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να υποστηρίξει αυτή την προσπάθεια. Δεν θεωρώ ότι το πρόβλημα θα είναι τα χρήματα. Και μερικές φορές, ξέρετε, η Ευρώπη κρύβεται και πίσω από τα χρήματα για να μπορέσει να φορτώσει -στην ουσία- το πρόβλημα και να μην αναλάβει τις πιο δύσκολες πολιτικές αποφάσεις που είναι αυτές για τις οποίες μιλήσαμε. Η κατανομή έχει γίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο -επαναλαμβάνω- πάντα σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες και πάντα κάνοντας ειδικές προβλέψεις για τα νησιά τα οποία θα πρέπει να γνωρίζουν ποιο είναι το μέλλον τους σε αυτή την κατάσταση, αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες, για τους Δήμους, εκεί που θα δημιουργήσουμε μεγαλύτερες δομές από αυτές οι οποίες υπάρχουν σήμερα.
Συμφωνούμε ότι πρέπει να υπάρχουν κλειστές προαναχωρησιακές δομές στα νησιά. Δεν νομίζω ότι το αμφισβητεί κανείς. Δεν ξέρω τι λέει ο ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα αυτό. Φαντάζομαι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαφωνεί. Αλλά θέλω να σας θυμίσω, κυρία Γεννηματά, μιας και το έφερε η κουβέντα, 4 Μαρτίου του 2016 -το θυμάμαι επειδή ήταν και η ημέρα των γενεθλίων μου και μόλις είχα αναλάβει Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας- είχαμε κάνει σύσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο για το προσφυγικό- μεταναστευτικό. Η συμφωνία τότε, και από πλευράς της τότε Κυβέρνησης, ήταν ότι θα πάμε σε αυτή την κατεύθυνση. Το θυμάστε καλά. Δεν έγινε φυσικά απολύτως τίποτα. Οι βασικοί άξονες οι οποίοι είχαν μπει από τότε, δεν εφαρμόστηκαν από την προηγούμενη Κυβέρνηση. Θα εφαρμοστούν από αυτή. Και βεβαίως έχετε κάθε δικαίωμα να λέτε -και καλά θα κάνετε να είστε εδώ, να μας ασκείτε κριτική και να μας ελέγχετε- για το χρονοδιάγραμμα το όποιο έχουμε θέσει, το οποίο είναι φιλόδοξο, αλλά είναι ένα χρονοδιάγραμμα το οποίο θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μπορέσουμε να το υλοποιήσουμε.
Και το τέταρτο σημείο το οποίο συμφωνούμε είναι ότι πρέπει να φυλάξουμε διαφορετικά και πιο αποτελεσματικά τα σύνορά μας. Σας είπαμε τι κάνουμε στον Έβρο. Σας είπαμε τι κάνουμε στη θάλασσα, σας είπαμε για το πώς θέλουμε να ενισχύσουμε το Λιμενικό. Να γνωρίζετε ότι ήδη έχει γίνει η μέγιστη δυνατή ανακατανομή των δυνάμεων στο Λιμενικό, ώστε τώρα που έχει τελειώσει και η τουριστική περίοδος να μπορέσουμε να μεταφέρουμε σκάφη από την υπόλοιπη Ελλάδα στο Ανατολικό Αιγαίο, ώστε να έχουμε την καλύτερη δυνατή παρουσία. Έχει τεθεί το ζήτημα και στο ΝΑΤΟ, διότι η αποστολή του έχει και αυτή τη χρησιμότητά της. Καθώς πάνω σε ένα πλοίο βρίσκεται ένας Έλληνας και ένας Τούρκος αξιωματικός και αυτό είναι χρήσιμο, ώστε να μην μπορεί να ισχυρίζεται κανείς ότι δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των δύο μερών.
Στέλνουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι τα σύνορά μας θα φυλάσσονται με διαφορετικό τρόπο. Και τα χερσαία και τα θαλάσσια. Αλλά επαναλαμβάνω ότι αυτό τελικά θα αποτελέσει ευθύνη της Ευρώπης. Εμείς είμαστε θετικοί στο να μπορέσει η Ευρώπη να μας υποστηρίξει σε αυτήν την πρωτοβουλία, αλλά -όπως σας είπα και πριν- δεν αρκεί μόνο η διάθεση, δεν αρκούν τα σκάφη, δεν αρκούν τα σκάφη της FRONTEX. Πρέπει να ξέρουμε και τι ακριβώς γίνεται στη θάλασσα. Και αυτό δεν είναι αυτή τη στιγμή -τουλάχιστον από πλευράς Ευρώπης- απολύτως ξεκάθαρο.
Κλείνω, κυρία Γεννηματά, λέγοντάς σας, για άλλη μια φορά, ότι το πρόβλημα αυτό είναι ένα πρόβλημα σημαντικό, ένα πρόβλημα διαρκές, ένα πρόβλημα το οποίο καταλαβαίνει και η ελληνική κοινωνία ότι δεν έχει μαγικές λύσεις. Άλλα προβλήματα μπορούν να λυθούν πολύ πιο γρήγορα, αυτό είναι εξαιρετικά σύνθετο. Είναι ένα πρόβλημα το οποίο έχει μια έντονη ανθρώπινη διάσταση. Σε αυτή την ανθρώπινη διάσταση -η οποία αφορά πρωτίστως τις πιο ευαίσθητες, τις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού- πιστεύω ότι δεν μπορούμε, δεν έχουμε δικαίωμα να κάνουμε καμία έκπτωση.
Όπως κατεπειγόντως εστάλησαν εμβόλια στη Σάμο και στη Λέσβο για να εμβολιαστούν παιδιά τα οποία ήταν έξω από το πλαίσιο αυτό προστασίας, έτσι θα δίνουμε πάντα την ίδια προστασία στους πιο ευάλωτους. Και οι πιο ευάλωτοι, βέβαια, από όλους είναι τα ασυνόδευτα ανήλικα. Εκεί έχουμε γύρω στα 1.200 παιδιά αυτή τη στιγμή σε οργανωμένες δομές, αλλά έχουμε περίπου 4.000 παιδιά τα οποία είτε βρίσκονται στη Μόρια ή σε άλλους χώρους σε συνθήκες, δυστυχώς, άκρως προβληματικές, είτε βρίσκονται και περιφέρονται στους δρόμους της Αθήνας, δυστυχώς, με τραγικές ιστορίες τις οποίες όλοι γνωρίζετε. Έχω δεσμευτεί προσωπικά ότι θα υπάρξει άμεσα ανακοίνωση ενός εθνικού συντονιστή για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα αυτό. Και πρέπει να σας πω -και κλείνω με αυτό- ότι δεν αποτελεί καλή ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης το γεγονός ότι επιχειρήσαμε, ειδικά για τα ασυνόδευτα ανήλικα, να έρθουμε σε συνεννόηση με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και να πούμε: «Για το Θεό για περίπου 3.000 παιδιά συζητάμε. Να κρατήσουμε εμείς τα 1.500. Τα υπόλοιπα δεν μπορούν να κατανεμηθούν σε 27 χώρες ώστε να αποδείξει η Ευρώπη την αλληλεγγύη της στον πιο ευαίσθητο τομέα;». Πρόκειται για νούμερα τα οποία τελικά είναι ασήμαντα για μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες.
Δυστυχώς, η απάντηση -και λυπάμαι που θα το πω και δεν τιμά την Ευρώπη αυτό- την οποία πήραμε δεν ήταν θετική. Παρά ταύτα, εμείς και εσείς και όλοι θα εξακολουθούμε να επιμένουμε, να θέτουμε το θέμα με ευθύνη, με σοβαρότητα. Αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας για το τι πρέπει να κάνουμε στη χώρα. Αυτό μας διευκολύνει στις συζητήσεις μας με την Ευρώπη. Όλα αυτά τα οποία έχουν γίνει, η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, η μεγαλύτερη έμφαση που δίνουμε στη φύλαξη των συνόρων είναι όπλα τα οποία έχουμε στη διαπραγμάτευσή μας. Άρα θα σας ζητήσω -η κριτική σας είναι λελογισμένη και ο τόνος σας πιστεύω ότι είναι ο ενδεδειγμένος- απλά να έχετε υπόψη σας ότι δεν έχουμε κανέναν λόγο και δεν διευκολυνόμαστε ούτε στην Ευρώπη ούτε στην Ελλάδα να μην παρουσιάζουμε την κατάσταση έτσι όπως είναι. Δεν έχουμε λόγο να την παρουσιάζουμε χειρότερη από όσο είναι. Δεν πιστεύω ότι είναι στις προθέσεις σας, το λέω απολύτως ξεκάθαρα και δεν διέκρινα αυτό από τον τόνο της ερώτησής σας, αλλά τελικά είναι ένα πρόβλημα το οποίο μας αφορά όλους και όλοι μαζί θα το λύσουμε. Σας ευχαριστώ.
