Κυρίες και κύριοι, μόλις ολοκληρώσαμε τον πρώτο κύκλο των συζητήσεων, γόνιμων συζητήσεων, μιας καθώς φαίνεται απόλυτα επιτυχημένης Συνόδου Χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου. Και σε αυτό ίσως να συνέβαλε και ο τόπος που την φιλοξένησε. Όπως είπε και ο Πρόεδρος Μacron, η Κορσική είναι μια γέφυρα ανθρώπων και πολιτισμών στην Μεσόγειο που μας δείχνει το δρόμο της αλληλεγγύης και της συνεργασίας ώστε να αντιμετωπίσουμε μαζί τις μεγάλες προκλήσεις της κοινής μας θάλασσας. Θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο Macron, τον φίλο Emmanuel, για την άριστη προετοιμασία, τη θερμή φιλοξενία, αλλά και την εξαιρετικά γόνιμη διμερή συνάντηση που είχαμε.
Πριν απ’ όλα, ενημέρωσα τους συνομιλητές μου για το Μεταναστευτικό, για τα τελευταία θλιβερά γεγονότα στην Μόρια της Λέσβου. Σ’ ένα ελληνικό, αλλά και ταυτόχρονα ευρωπαϊκό ακριτικό νησί, στα ανατολικά σύνορα της ηπείρου μας. Εκεί, όπως ξέρετε, η ελληνική Πολιτεία ήδη αντιμετωπίζει το πρόβλημα από τις ταραχές που ξέσπασαν όταν ένας αριθμός φιλοξενούμενων μεταναστών αντέδρασαν σε τεστ και σε μέτρα προστασίας από τον κορωνοϊό. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους, αρχηγούς Κρατών και κυβερνήσεων, για την έμπρακτη συμπαράσταση στην Ελλάδα σε αυτή τη δύσκολη κρίση την οποία αντιμετωπίζει. Θέλω να σας ενημερώσω -είχα την ευκαιρία να ενημερώσω και τους συναδέλφους μου- ότι η πρώτη μας μέριμνα ήταν η φροντίδα των ασυνόδευτων ανηλίκων παιδιών. Όλα ήδη έχουν μεταφερθεί μακριά από τη Λέσβο, μακριά από τη Μόρια και θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο Macron, την Καγκελάριo Merkel για την ευγενική τους πρόταση να είναι διαθέσιμοι να φιλοξενήσουν κάποια απ’ αυτά τα παιδιά, κάνοντας με αυτόν τον τρόπο πράξη την έννοια της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Προτεραιότητά μας είναι η Υγεία για όλους: Θα λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να διαχειριστούμε αυτή την κρίση με αποτελεσματικότητα και με ανθρωπιά.
Όμως, κάποια στιγμή, πρέπει να δούμε την πραγματικότητα κατάματα. Γνωρίζετε ότι η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου σηκώνουν δυσβάσταχτο βάρος ενός ευρωπαϊκού προβλήματος. Και, σήμερα, η Ευρώπη οφείλει από τα λόγια συμπαράστασης να περάσει σε πράξεις αλληλεγγύης. Το πλαίσιο, το οποίο περιέγραψε ο Πρόεδρος Macron για την κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου με καλύπτει απόλυτα. Θα πρέπει πολύ γρήγορα να επαναφέρουμε αυτή τη συζήτηση στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να μπορέσουμε επιτέλους να πετύχουμε εκεί που στο παρελθόν δυστυχώς είχαμε αποτύχει.
Είχαμε την ευκαιρία, επίσης, να συζητήσουμε και για το ζήτημα της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και για το ρόλο της Τουρκίας. Για την κλιμάκωση της έντασης, για τις προκλητικές συμπεριφορές, για τον τρόπο τον οποίο η Τουρκία αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθώντας, μάλιστα, να κατέχει παράνομα έδαφος ενός από αυτά, της Κύπρου. Ενώ απροκάλυπτα, πλέον, απομακρύνεται από κάθε προσπάθεια ειλικρινούς συνεννόησης. Τα συμπεράσματα της 7ης Συνόδου Χωρών του Νότου, του Ευρωπαϊκού Νότου, στέλνουν, σήμερα, στην παράγραφο 6, ένα πολύ ξεκάθαρο μήνυμα. Είναι συμπεράσματα τα οποία δείχνουν στην Τουρκία τον δρόμο. Εάν η Τουρκία θέλει πραγματικά έναν ειλικρινή διάλογο με την Ελλάδα, με την Κύπρο, με την Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να το αποδείξει στην πράξη. Να σταματήσει αμέσως μονομερείς ενέργειες, να δώσει πειστικά δείγματα ότι σέβεται απαρέγκλιτα και όχι επιλεκτικά τους διεθνείς κανόνες. Σε ό,τι μας αφορά, ισχύει αυτό, το οποίο εδω και πολύ καιρό έχουμε διατυπώσει: τέλος των προκλήσεων και αρχή των συζητήσεων.
Είχαμε την ευκαιρία να τονίσουμε ότι η Μεσόγειος είναι ένας ζωτικός χώρος για την ευρωπαϊκή ασφάλεια συνολικά. Αυτή η ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν εκχωρείται σε τρίτους. Όπως έχει πει και ο Πρόεδρος Macron, πρόκειται για τη «mare nostrum» -τη δική μας θάλασσα, την ευρωπαϊκή θάλασσα. Και ενόψει της Συνόδου Κορυφής θα αποτρέψουμε την απόπειρα της Τουρκίας να διχάσει την Ευρώπη. Και όπως είχα την ευκαιρία να αρθρογραφήσω και σήμερα στον ευρωπαϊκό Τύπο, η στήριξη στην Ελλάδα και την Κύπρο δεν είναι απλά μια έκφραση αλληλεγγύης. Είναι αναγνώριση του γεγονότος ότι,πλέον, εδώ πέρα, διακυβεύονται στρατηγικά συμφέροντα για την ίδια την Ευρώπη. Η γειτονική χώρα, η Τουρκία, έχει χρόνο ακόμα, πριν τη Σύνοδο Κορυφής, να κάνει ένα βήμα πίσω και να χαράξει η ίδια την πορεία εξόδου από αυτήν την κρίση. Να απέχει από ναυτικές και ερευνητικές δραστηριότητες σε μη οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες. Να συγκρατήσει την επιθετική ρητορική. Να επιστρέψει ως προς τις σχέσεις της με την Ελλάδα στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών από το οποίο αποχώρησε το 2016. Και αν δεν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε, όπως είπε και ο Πρόεδρος Macron, υπάρχει, πάντα, η λύση της Χάγης, του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Επίσης, μας απασχόλησε το ζήτημα του πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το πρόβλημα των μεταναστών ως μοχλός για την επιδίωξη γεωπολιτικών, στρατηγικών, της γειτονικής χώρας. Γι’ αυτό και η επάνοδος στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2016 είναι και σήμερα επιβεβλημένη. Ως προς το ζήτημα της φύλαξης των συνόρων και γενικότερα της διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος, μίλησα ήδη. Θα πω μόνο ότι η Ελλάδα κάνει το καθήκον της φυλάσσοντας τα ευρωπαϊκά σύνορα. Αυτό, όμως, όπως συζητήσαμε, αποτελεί μόνο μια πτυχή του ζητήματος. Και γι’ αυτό και σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, απαιτείται έμπρακτη αλληλεγγύη.
Κλείνω, λέγοντας ότι θα έχουμε την ευκαιρία στη συνέχεια να συζητήσουμε και τα υπόλοιπα ζητήματα τα οποία αφορούν τη Μεσόγειό μας. Τί συμβαίνει στη Λιβύη, πώς θα ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο την επιχείρηση «Ειρήνη», τί συμβαίνει στη Συρία, τί συμβαίνει στο Λίβανο που συνεχίζει να δοκιμάζεται από την καταστροφική έκρηξη της 4ης Αυγούστου. Να σχολιάσουμε και να χαιρετίσουμε την ιστορική σημαντική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Ίσως μια καλή, θετική είδηση μετά από πολύ καιρό στη Μέση Ανατολή. Να συζητήσουμε, βέβαια, και για τις οικονομικές προκλήσεις, το πόσο πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε ο ευρωπαϊκός νότος για να μπορέσουμε να πετύχουμε τη μεγάλη ευρωπαϊκή υπέρβαση όπως αυτή αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής του περασμένου Ιουλίου. Μια κοινή, γενναία, ευρωπαϊκή αντίδραση για να ξεπεράσουμε όλοι μαζί την κρίση του Κορωνοϊού και να συζητήσουμε, βέβαια, και προκλήσεις που έχουν να κάνουν με το μέλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο, την κοινή αντιμετώπιση της Κλιματικής αλλαγής.
Είναι αλήθεια, είναι η πρώτη φορά που προσωπικά συμμετέχω σε Σύνοδο MED7, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ ότι από τότε που συγκροτήθηκε αυτό το Forum είχε να εξετάσει τόσες πολλές και τόσες πολύπλοκες προκλήσεις. Αλλά, ποτέ και η συμπνοία μας πιστεύω δεν ήταν τόσο ισχυρή και είμαι βέβαιος, λοιπόν, ότι και του χρόνου όταν η 8η Σύνοδος θα φιλοξενηθεί στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στον τόπο καταγωγής μου, στην Κρήτη, θα είναι όλα τα πράγματα πολύ πιο αισιόδοξα.
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
