Κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας, κύριε Πρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων, κυρίες και κύριοι Υπουργοί, αγαπητοί Βουλευτές, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γίνεται φέτος αφορμή όχι μόνο για να ευχηθούμε, όσο κυρίως για να στοχαστούμε και να αγωνιστούμε. Γιατί χωρίς αμφιβολία, το μήνυμά της αποτυπώνεται σε ένα μόνο πρόσωπο: αυτό της γυναίκας της Ουκρανίας. Εκείνης που έμεινε στην πατρίδα της για να την υπερασπιστεί από τη Ρωσική εισβολή, αλλά και σε εκατοντάδες χιλιάδες άλλες γυναίκες που μαζί με τα παιδιά τους πήραν το δρόμο της προσφυγιάς. Ένας άδικος πόλεμος που χτυπά πρώτα τους πιο αδύναμους, για αυτό και πρέπει να σταματήσει αμέσως.
Σε τέτοιες οριακές στιγμές της ιστορίας, όταν απειλείται η διεθνής σταθερότητα και νομιμότητα, τα εθνικά σύνορα και οι συνθήκες αμφισβητούνται, αμφισβητούνται ταυτόχρονα και τα δικαιώματα. Η πεμπτουσία δηλαδή της δημοκρατίας. Συνεπώς, ο αγώνας κατά του κατακτητικού αυταρχισμού γίνεται αυτόματα και αγώνας για την ισότητα των δύο φύλων και την προστασία των πιο ευάλωτων. Και τα σύνορα της Ουκρανίας μετατρέπονται σε σύνορα ανάμεσα στο παρελθόν και στις ανθρώπινες κατακτήσεις των τελευταίων αιώνων, με κυρίαρχη ανάμεσά τους τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.
Όλοι οι πόλεμοι διευρύνουν τις ανισότητες, όμως η δύναμη του πολιτικού φιλελευθερισμού είναι ακριβώς ότι μπορεί να διευρύνει τις συμπεριληπτικές του αξίες ακόμα και εν μέσω μεγάλων παγκόσμιων δοκιμασιών. Γι’ αυτό και η συμπαράστασή μας προς τη γυναίκα της Ουκρανίας, οφείλει τώρα να συνοδεύεται και από την ένταση των προσπαθειών ώστε κάθε γυναίκα παντού στη γη να βρει το ρόλο που της αξίζει. Σε έναν κόσμο όπου τα κορίτσια θα πραγματοποιούν τα όνειρά τους και θα ωριμάζουν μακριά από εμπόδια και στερεότυπα του παρελθόντος, έχοντας ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα στη μόρφωση, στην εργασία, στη ζωή.
Η συμβολή της Ελλάδας στο μέτωπο αυτό, τολμώ να πω ότι τα τελευταία χρόνια είναι εξαιρετικά δυναμική. Γιατί για πρώτη φορά η χώρα μας απέκτησε εθνικό σχέδιο για την ισότητα των φύλων κάτω από το οποίο αρθρώνονται πολιτικές σε κάθε επίπεδο. Από την εκπαίδευση και την εργασία μέχρι την οικογένεια και την υγεία. Έτσι, έχουν ήδη γεφυρωθεί νομοθετικά οι ανισότητες στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Οι γυναίκες θωρακίζονται από κάθε διάκριση στο χώρο δουλειάς τους, ενώ το επίδομα γέννησης και η επέκταση των γονικών αδειών βοηθούν, κυρίως τις γυναίκες, να συνδυάζουν καριέρα με οικογένεια.
Στο ίδιο πλαίσιο και αυτόν το μήνα ξεκινάει η εφαρμογή του προγράμματος «Νταντάδες της γειτονιάς» για τη φροντίδα παιδιών ηλικίας από 2 μηνών έως 2,5 ετών, κάθε εργαζόμενης που θα ενταχθεί στο πρόγραμμα. Όπως ξεκινάει και η λειτουργία του Κέντρου Καινοτομίας Γυναικών με στόχο την ενεργοποίησή τους σε τομείς όπως η έρευνα, η τεχνητή νοημοσύνη και η επιχειρηματικότητα. Είναι κατευθύνσεις που ήδη διαπερνούν και τα προγράμματα του νέου σχολείου. Εκεί όπου εκτός από πρότυπα ισότητας καλλιεργούνται και δεξιότητες. Δεξιότητες που επιτρέπουν στα νέα κορίτσια να αναδείξουν τις εξαιρετικές τους δυνατότητες.
Υπάρχει όμως δυστυχώς, κυρία Πρόεδρε, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, υπάρχει δυστυχώς και η έμφυλη βία με ακραία μορφή τις γυναικοκτονίες που αυξήθηκαν πανευρωπαϊκά αλλά και στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σε αυτήν απαντάμε με αυστηρότερες ποινές, αλλά ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα και τις φωνές που τόλμησαν να πουν «Me Too», με το «metoogreece.gr», ιδρύοντας δομές για τα θύματα και υψώνοντας το πιο ψηλό τείχος προστασίας για τις πιο ευάλωτες γυναίκες, τις άνεργες, τις μετανάστριες, τις γυναίκες με αναπηρία. Γι’ αυτό άλλωστε και το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα δίνεται πλέον σε όλες τις φιλοξενούμενες στους ξενώνες κακοποιημένων γυναικών.
Οι γυναίκες αποτελούν σήμερα σε όλο τον πλανήτη τη μεγάλη πλειονότητα των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Γι’ αυτό και δημιουργήσαμε πιλοτικά τον θεσμό των Γραφείων Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας σε Αττική και Θεσσαλονίκη με τη στήριξη της Ελληνικής Αστυνομίας, η οποία ταυτόχρονα εκπαιδεύει ανάλογα το προσωπικό της, σε συνεργασία με ειδικές μονάδες της Γαλλίας.
Σύντομα μάλιστα με τη βοήθεια της έξυπνης τεχνολογίας και με τη συνεργασία της VODAFONE, μια εφαρμογή θα επιτρέπει στη γυναίκα που κινδυνεύει να ζητά βοήθεια με το πάτημα ενός κουμπιού στο κινητό της. Το «panic button» όπως είναι γνωστό, χρησιμοποιείται σε πολλές χώρες και ήταν αίτημα πολλών ετών των ελληνικών γυναικείων οργανώσεων.
Όμως θα το ξαναπώ: η κατάρα της έμφυλης βίας απαιτεί ασφαλώς καταστολή, κυρίως όμως προϋποθέτει μια νέα κουλτούρα ισότητας, προϋποθέτει πρόληψη και στον τομέα αυτό, ρόλο έχουν όλοι. Πολιτεία, παιδεία, οικογένεια, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Και αυτή την ανάγκη πρόληψης, κυρία Υπουργέ Παιδείας, υπηρετούν τα εργαστήρια δεξιοτήτων που γίνονται πλέον σε όλα τα σχολεία της χώρας για τη σεξουαλική εκπαίδευση και την ισότητα των φύλων. Για τη διαφορετικότητα, για τις έμφυλες σχέσεις, για το bullying.
Όπως ξεχωριστή σημασία έχει και το εθνικό σχέδιο για την παιδική κακοποίηση. Διότι μόνο με την εκπαίδευση και την αποτροπή περιστατικών βίας από τις μικρές, από τις τρυφερές ηλικίες μπορούμε να μεγαλώσουμε μελλοντικούς ενήλικες πολίτες χωρίς ροπή σε κακοποιητικές συμπεριφορές. Και με μεγαλύτερο σεβασμό προς τους γύρω τους.
Υπάρχει, τέλος, και η ξεχωριστή μέριμνα, κυρία Πρόεδρε, για την υγεία των γυναικών. Και εδώ ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω τις δωρεάν ολοκληρωμένες εξετάσεις για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, προγράμματος που φέρει το όνομα της Φώφης Γεννηματά που θα ξεκινήσει στο τέλος Μαρτίου. Τελικά θα ωφελήσει 1.300.000 γυναίκες ηλικίας από 50 έως 69 ετών που πολλές από αυτές δεν θα έχουν κάνει ούτε μια μαστογραφία στη ζωή τους.
Επίσης, δωρεάν προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε παραπάνω από 1,5 εκατομμύριο γυναίκες. Ένα πρόγραμμα το οποίο αρχίζει τον Ιούνιο. Και στεκόμαστε σε αυτούς τους δύο καρκίνους, διότι αν αυτοί ο καρκίνοι διαγνωστούν νωρίς αυξάνεται πολύ σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των γυναικών που θα ασθενήσουν από αυτούς. Και τέλος, βέβαια, το εθνικό πρόγραμμα πρόληψης δημόσιας υγείας «Σπύρος Δοξιάδης» περιλαμβάνει ειδικές δράσεις για τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία της γυναίκας.
Κυρίες και κύριοι, αρκούν άραγε όλα αυτά; Απαντώ, αμέσως, “όχι”. Γιατί μπορεί να κάνουμε βήματα, αλλά απαιτούνται άλματα, γιατί οι νόμοι μπορεί να ψηφίζονται αλλά πρέπει και γρήγορα να γίνονται πράξη. Και ακόμα η πρόοδος δυστυχώς δεν προχωρά με την ίδια ταχύτητα σε όλα τα μέρη του κόσμου. Κυρίως, όμως, γιατί από την φύση της η ανοιχτή δημοκρατία δεν υπάρχει εάν ταυτόχρονα δεν είναι σε θέση να διευρύνει τα δικαιώματα των πολιτών της. Όπως, λοιπόν, δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς ισότητα δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς γυναίκες οικονομικά ανεξάρτητες και κοινωνικά αυτόφωτες.
Κλείνω με τη σκέψη μου και πάλι στις γυναίκες- μάρτυρες της Ουκρανίας, στο δράμα που ζουν αλλά και στον ηρωισμό που επιδεικνύουν. Αλλά η σκέψη μας ας πάει και στη Ρωσίδα μάνα που δεν θα ξαναδεί το γιο της που έχασε τη ζωή του ως θύμα σε ένα άδικο και αχρείαστο πόλεμο. Και ας κρατήσουμε τα αισιόδοξα λόγια του Ντοστογιέφσκι ότι «οι γυναίκες από το μηδέν κάνουν το παν».
Θέλω να συγχαρώ τη μόνιμη Επιτροπή της Βουλής και την Πρόεδρό της για τη σημερινή πρωτοβουλία της. Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δυστυχώς φέτος είναι πολύ διαφορετική καθώς την πυρπολεί η φωτιά του πολέμου.
Γίνεται, όμως, μία αφορμή να σκεφτούμε πιο βαθιά όσα συμβαίνουν και να αγωνιστούμε πιο δυναμικά για όσα πρέπει να γίνουν. Σε ένα κόσμο που απειλείται να αλλάξει με τη βία, η Ελλάδα έχει ήδη αναλάβει τις ευθύνες της, λαμβάνοντας θέση στην πλευρά της ειρήνης, της σταθερότητας και του Διεθνούς Δικαίου.
Το ίδιο σταθερή παραμένει και η θέση της με την πλευρά της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων που σημαίνει ότι θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει κάθε μέρα ως Ημέρα της Γυναίκας, γιατί όπως έλεγε και η Αγγλίδα σουφραζέτα Emmeline Pankhurst, πρέπει να απελευθερώσουμε το μισό του ανθρώπινου είδους, τις γυναίκες, για να απελευθερωθεί και το άλλο μισό.
Σας ευχαριστώ πολύ.
